مجتبی کفاشان کاخکی - دانشگاه فردوسی مشهد
محسن خلیلی - دانشگاه فردوسی مشهد

مقدمه: تولید دانش، فرآیندی پیچیده و زمان‌بر است و نخبگان دانشگاهی، پیشگامان تولید آن محسوب می‌شوند. بررسی فرآیند «ارتباط علمی» و نقش آن در تولید دانش در حوزۀ علوم انسانی و مهم‌تر از آن، تأثیرگذاری روابط میان‌رشته‌ای بر توسعه حوزه‌های دانش در علوم انسانی از موضوعاتی است که کمتر مورد توجه و بررسی قرار گرفته است. این پژوهش به مرور و معرفی اجمالی این مفاهیم به منظور واکاوی برخی از چالش‌های فرایند تولید دانش میان‌رشته‌ای در علوم انسانی با بررسی متون مرتبط می‌پردازد. روش‌شناسی: این پژوهش به‌صورت کتابخآن‌های و مروری انجام شده و با بررسی متون مرتبط، مفاهیم مورد نظر تبیین شده است. یافته‌ها: در چهارچوب ارتباط علمی و تولید دانش میان‌رشته‌ای در علوم انسانی مشخص می‌گردد که نه‌تنها به‌وجود و حضور مؤثر آفرینندگان دانش و نخبگان علمی موجود در درون جامعه دانشگاهی نیاز است، بلکه لازم است تا افزون‌بر تمایل و خواست آن‌ها به نشر ایده‌ها و افکار خود، بایسته‌ها و ملزومات زیرساختی تولید و اشاعه دانش میان‌رشته‌ای نیز وجود داشته باشد. اگر دانش به‌عنوان شبکه ارتباطی در علوم انسانی تلقی شود، مشارکت‌جویان دانایی (مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان)، می‌توانند به مفاهمه‌ای دست یابند که با یک نوع خلاقیت میان‌رشته‌ای، مفاهیم خلق شده را به اشتراک گذارند و به سیّالیّت جریان دانایی و دانش مدد رسانند. ازاین‌رو، نیاز به شناخت بیشتر عوامل موثر بر ارتباط علمی در محیط‌های دانشگاهی ضروری می‌نماید. نتیجه‌گیری: به‌نظر می‌رسد، تبادل دانش و بهره‌گیری از پژوهش‌های میان‌رشته‌ای که به نشر ایده‌ها و افکار در راستای حل مسئله‌ها و دشواری‌های موجود در جامعه منجر می‌گردد، از نیازمندی‌های غیرقابل چشم‌پوشی جوامع انسانی است. ازاین‌رو، می‌توان با بهره‌گیری از برخی چهارچوب‌ها و با تأکید بر نقش ارتباط میان‌رشته‌ای در فرآیند تولید دانش، روند توسعه دانش میان‌رشته‌ای در حوزه علوم انسانی را با هدف رسیدن به وضعیت مطلوب مورد توجه قرار داد.

تولید دانش, ارتباط علمی, علوم انسانی, مطالعات میان‌رشته‌ای