رویا رنجبر - کارشناسی ارشد رفتارحرکتی دانشگاه بوعلی سینا همدان
حسن رهبان فرد - استادیاردانشگاه بوعلی سینا همدان

تواناییهای شناختی فرآیندهای عصبی درگیر در اکتساب، پردازش و نگهداری اطلاعات محسوب میشوند. محققان معتقدند که آموزش و تمرین مهارتهای حرکتی بخش مهمی ازچرخه ی رشد شناختی کودکان و نوجوانان است. هدف از تحقیق حاضر بررسی این موضوع است که تمرینی مشاهده ای تا چه اندازه در بهبود توانایی چرخش ذهنی کودکان موثر هستند . نمونه های تحقیق شامل 64 دانش آموز دختر دبستانی بودندکه به صورت تصادفی در 2گروه تمرین مشاهده ای و گروه کنترل تقسیم بندی شدند.تمام آزمودنیها در یک فرآیند سه مرحله ای شرکت کردند. ابتدا از هر 4 گروه آزمون چرخش ذهنی آنلاین مختص کودکان و هم چنین آزمون محقق ساخته مهارتهای حرکتی به عمل آمد. در ادامه مرحله ی اکتساب اجرا شد که شامل 14جلسه تمرین 45دقیقه ای در طی 7هفته بود.در این مرحله هرکدام ازآزمودنیهای گروه مشاهده به اجرای یک نفر از گروه تمرین فیزیکی پرداختند( مشاهده بطورزنده). گروه کنترل دراین مرحله هیچ گونه تمرینی (نه مشاهده ونه تمرین بدنی )نداشتند. دو ساعت پس از خاتمه مرحله اکتساب، از هر چهار گروه پس آزمون گرفته شد. به منظوربررسی تاثیرمتغیرمستقل (نوع تمرین) برمتغیرهای وابسته پژوهش(چرخش ذهنی .مهارت های پایه ژیمناستیک)،درگروه هاقبل وبعدازدوره تمرینی،ازآزمون تحلیل واریانس با اندازه گیریهای مکرر (Repeated Measures ANOVA) وبرای مقایسه عملکرد گروه هادرپس آزمونهاازتحلیل کوواریانس (ANCOVA)استفاده شده است (پیش آزمون به عنوان کووریت درنظرگرفته شد). نتایج نشان دادکه اثرات اصلی گروه و مرحله و همچنین اثر تعاملی گروه و مرحله به لحاظ آماری معنادار میباشد.دربررسیهای بیشترمشخص شد که عملکرد گروه مشاهده هم درچرخش ذهنی وهم درمهارت های ژیمناستیک در پس آزمون بهتر از پیش آزمون بود. بنابراین می توان گفت تجربه حسی و حرکتی ناشی از تمرین جسمانی، بر حل مسأله چرخش ذهنی و آگاهی بدنی افراد تاثیر گذار است و هنگامی که تمرین فیزیکی با تمرین مشاهده ای ترکیب میشود به لحاظ بعد شناختی پررنگ مشاهده و نواحی عصبی مشترک درگیر در مشاهده و خرخش ذهنی منجر به تاثیرگذاری بیشتر در افراد میشود.

چرخش ذهنی، ژیمناستیک، مشاهده، مهارت حرکتی