ورود
مقالات فارسیISIکنفرانسهاژورنالها

تبریز، مدرنیته و تأثیر آن بر شهرسازی مدرن ایران

Publish place: The Quarterly Journal of History of Islam and Iran، Vol: 30، Issue: 48
Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 439

This Paper With 28 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:
https://civilica.com/doc/1168824

شناسه ملی سند علمی:

JR_HII-30-48_007

تاریخ نمایه سازی: 15 فروردین 1400

Abstract:

با روی کار ­آمدن آقامحمدخان قاجار و تشکیل حکومت واحد مرکزی قدرتمند، ایران وارد مرحلۀ جدیدی از حیات سیاسی و اجتماعی خود شد و این دوران با بر تخت نشستن فتحعلی­شاه به‌ گونه‌ای متفاوت ادامه یافت. تأسیس دارالسلطنۀ تبریز در سال 1213­ق. با حضور وزرای بزرگی چون میرزا عیسی و میرزا ابوالقاسم قائم­مقام ­فراهانی، عباس­میرزای نایب‌السلطنه را در مسیری قرار داد که تبریز را در خارج از «بساط کهنۀ» دربار تهران، به کانونی برای «طرح نو» تبدیل کند. شکست‌های سنگین از روسیه بحران فکری اساسی و عمیقی را در ذهن عباس­میرزا و قائم­مقام بزرگ و جامعه به وجود آورد و چرایی سترگی را مطرح کرد که می‌تواند سرآغاز بیداری ایرانیان تلقی شود. همزمان با ایجاد تغییراتی در ارتش و تشکیل نظام جدید، تجددطلبی در تبریز تنها در اندیشه باقی نماند، بلکه گسترۀ آن به شهر و شهرسازی کشیده شد و چهرۀ شهر تا حدی دگرگون شد. بعدها این تغییرات، تبدیل به الگویی برای اقدامات مشابه در تهران و سپس در برخی شهرهای ایران شد. نگارندگان این مقاله درصدد باز­خوانی مدرنیته در مکان دارالسلطنه تبریز می‌باشند. تأثیرات این بازخوانی در شهر تبریز مادیت یافت و الگویی برای تغییرات شهری در ایران عصر قاجار و پهلوی شد. اصول و مبانی شهرسازی نوگرا به «شیوه تبریزی» و «مکتب تبریز» نقطۀ شروع دگرگونی شهر و شهرسازی ایران شد. بر همین اساس، هدف نگارندگان مقاله حاضر بررسی این ادعا با بهره­گیری از ‌متون و منابع و تجزیه و تحلیل داده‌ها براساس رویکرد توصیفی و تبیینی است.         

Keywords:

Authors

پریا ویولت شکیبا

دانشجوی دکتری شهرسازی، گروه شهرسازی، دانشکده معماری و شهرسازی، واحد قزوین، دانشگاه آزاد اسلامی، قزوین، ایران

سید محسن حبیبی

استاد گروه شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

منوچهر طبیبیان

استاد گروه شهرسازی، دانشکده شهرسازی، دانشگاه تهران، تهران، ایران

عباس قدیمی قیداری

دانشیار گروه تاریخ، دانشکده حقوق و علوم اجتماعی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  • منابع و مآخذ ...
  • - آدمیت، فریدون (1362)، امیرکبیر و ایران، تهران: انتشارات خوارزمی. ...
  • - اعتضادالسلطنه، علیقلی‌میرزا (1370)، اکسیر التواریخ، به اهتمام جمشید کیان‌فر، ...
  • - اعتمادالسلطنه، محمدحسن‌خان (1363)، المآثر و الآثار: چهل سال تاریخ ...
  • - امید، حسین (1332)، تاریخ فرهنگ آذربایجان، ج1، تبریز: چاپخانه ...
  • - اوبن، اوژن (1362)، ایران امروز، ترجمۀ علی‌اصغر سعیدی، تهران: ...
  • - برادران شکوهی، سیروس (14/01/1397)، «آبادانی یا ویرانی»، روزنامه اطلاعات، ...
  • - بلیلان اصل، لیدا، ساناز خورشیدیان احمر، داریوش ستارزاده و ...
  • - پورحسین خونیق، ابراهیم (1382)، تبریز به روایت تصویر، تبریز: ...
  • - ترابی طباطبایی، سید جمال (4/06/1377)، «مغازه‌های مجیدالدوله یا مجیدیه»، ...
  • - جدیدالاسلام، محمدعلی، آرشیو شخصی. ...
  • - جدیدالاسلام، محمدعلی و فرشاد ابریشمی (1386)، تبریز قدیم، تصاویری ...
  • - جوادی، شفیع (1350)، تبریز و پیرامون، آذربایجان شرقی، تبریز: ...
  • - جهانبگلو، رامین (1379)، ایران و مدرنیته؛ گفت‌وگوهایی با پژوهشگران ...
  • - جهانگیرمیرزا (1327)، تاریخ نو (شامل حوادث دوره قاجاریه از ...
  • - حبیبی، سید محسن (1385)، شرح جریان‌های فکری معماری و ...
  • - ..................................... (1378)، از شار تا شهر؛ تحلیلی تاریخی از ...
  • - ........................................ (فروردین 1373)، «نخستین پژواک مدرنیته در ایران»، فصلنامه ...
  • - حجت، عیسی و پیمان نصیری‌نیا (پاییز 1393). «بازشناسی منزلت ...
  • - خاماچی، بهروز (1389)، شهر من تبریز، تبریز: انتشارات ندای ...
  • - ............................. (1384)، محلات و مشاهیر فرهنگی و تاریخی منطقه ...
  • - دنبلی، عبدالرزاق (1383)، مآثر سلطانیه، تصحیح غلامحسین زرگری‌نژاد، تهران: ...
  • - ذکا، یحیی (مرداد 1377). «نخستین مهمان‌خانه و رستوران و ...
  • - ..................... (1376)، تاریخ عکاسی و عکاسان پیشگام در ایران، ...
  • - روزنامه اطلاعات (10/2/1307)، شماره ۴۷۸، ص1. ...
  • - روزنامه اطلاعات (11/05/1320)، شماره 4613، ص2. ...
  • - روزنامه انجمن تبریز (1374)، ج1، تهران: کتابخانه ملی ایران ...
  • - رئیس‌نیا، رحیم (زمستان 1376)، «مدرسه محمدیه تبریز و تدریس ...
  • - زرگری‌نژاد، غلامحسین (زمستان 1386). «عباس میرزا؛ نخستین معمار «بنای ...
  • - زیباکلام، صادق، (زمستان 1379)، «حاکمیت قاجارها، امیرکبیر و اصلاحات»، ...
  • - ژوبر، پیر آمده (1347)، مسافرت به ارمنستان و ایران، ...
  • - سرداری‌نیا، صمد (1379)، مشاهیر آذربایجان، ج1، تبریز: انتشارات شوقی. ...
  • - طباطبایی، سید جواد (1385)، مکتب تبریز و مبانی تجدد‌خواهی؛ ...
  • - صفامنش، کامران، یعقوب رشتچیان و بهروز منادی‌زاده (زمستان 1376الف). ...
  • - .............................................................. (زمستان1376ب)، «سیر تحول تاریخی بلوک شهری «پاساژ» در ...
  • - عمرانی، بهروز و حسین اسمعیلی سنگری (1385)، بافت تاریخی ...
  • - فخاری تهرانی، فرهاد، فرامرز پارسی و امیر بانی مسعود ...
  • - فلاندن، اوژن (2536)، سفرنامه اوژن فلاندن به ایران، ترجمۀ ...
  • - فیودورکوف، بارون (1372)، سفرنامه، 1834-1835، ترجمۀ اسکندر ذبیحان، تهران: ...
  • - قدیمی قیداری، عباس (1393)، تداوم و تحول تاریخ‌نویسی در ...
  • - کسروی، احمد (1353)، تاریخ هجده ساله آذربایجان، ج1، تهران: ...
  • - ........................... (1385)، تاریخ مشروطه ایران، تهران: اختر. ...
  • - ........................... (1395)، زندگی و زمانۀ احمد کسروی (زندگانی من، ...
  • - دوسرسی، کنت (1390)، ایران در 1839-1840م، ترجمه احسان اشراقی، ...
  • - مشکور، محمدجواد (1352)، تاریخ تبریز تا پایان قرن نهم ...
  • - مقتدر، رضا (بهار 1372)، «دوران صد سالۀ تجدد در ...
  • - مهریار، محمد، شامیل فتح­الله­یف، فرهاد فخاری تهرانی و بهرام ...
  • - مینوی، مجتبی (1369)، تاریخ و فرهنگ، ج3، تهران: انتشارات ...
  • - نادرمیرزا (1373)، تاریخ و جغرافی دارالسلطنه تبریز، تصحیح غلامرضا ...
  • - ناهیدی آذر، عبدالحسین [بی‌تا]، تاریخچه روزنامه‌های تبریز در صدر ...
  • - نژادابراهیمی، احد (بهار 1393)، «حصار نجفقلی‌خان و شکل‌گیری و ...
  • - نظام‌السلطنه مافی (1386)، خاطرات و اسناد حسینقلی‌خان نظام‌السلطنه مافی، ...
  • - ویلبر، دونالد (1348)، باغ‌های ایران و کوشک‌های آن، ترجمۀ ...
  • - Ehlers, E. & Floor, W. (2007), “Urban Change in ...
  •    ...
  • List of sources with English handwriting         ...
  • Persian Sources ...
  • -       Ādamīyat, Feraydūn (1362 Š.), Amīr Kabīr va Īrān, Tehran: ...
  • -       Barāsdarān Šoḵūhī, Sīrūs (1397.01.14), “Ābādānī yā Vīrānī”, Rūznāma-ye Eṭilā‘āt, ...
  • -       Belīān Aṣl, Līdā; Sānāz ḵoršidīān Aḥmar; Dārūš Sattārzādeh; Maryam ...
  • -       Donboli, ‘Abd al-Razzāq (1383 Š.), Ma‘āṯir al-Solṭānīya, edited by ...
  • -       E‘timād al-Salṭana, Moḥammad Ḥasan ḵān (1363 Š.), Al-Maāṯit va ...
  • -       E‘tiżād al-Salṭana, ‘Alī Qolī Mīrzā (1370 š.), Eksīr al-Tavārīk, ...
  • -       Faḵārī Tihrānī, Farhād; Farāmarz Pārsī; Amīr Bānī Mas‘ūd (1385 ...
  • -       Ḥabībī, Sayyed Moḥsin (1378 Š.), Az Šār tā Šahr; ...
  • -       Ḥabībī, Sayyed Moḥsin (1373 Š.), “Naḵostīn Pižvāk-e Modernīta dar ...
  • -       Ḥabībī, Sayyed Moḥsin (1385 Š.), Šarḥ-e Ĵaryānhā-ye Fikrī-e Mi‘mārī ...
  • -       Ḥoĵĵat, ‘Esā; Paymān Naṣīrī Nīā (1393 Š.), “Bāzšināsī Manzilat-e ...
  • -       Ĵadīd al-Eslām, Moḥammad ‘Alī, Privat Archive. [In Persian] ...
  • -       Ĵadīd al-Eslām, Moḥammad ‘Alī; Faršād Abrīšamī (1386 Š.), Tabrīz-e ...
  • -       Ĵahāmbiglū, Rāmīn (1379 Š.), Īrān va Modernīta; Goftigūhāīī bā ...
  • -       Ĵavādī, Šafī’e (1350 Š.), Tabrīz va Pīrāmūn, Āẕarbāyĵān-e Šarqī, ...
  • -       Ĵahāngīr Mīrzā (1327 Š.), Tārīk-e No (Šāmil-e Ḥavādiṯ-e Doara-ye ...
  • -       Kasravī, Aḥmad (1353 Š.), Tārīk-e Hiĵdah Sāla-ye Āẕarbāyĵān, Vol. ...
  • -       Kasravī, Aḥmad (1395 Š.), Tārīk-e Mašrūṭa-e Īrān, Teharn: Aḵtar. ...
  • -       Kasravī, Aḥmad (1395 Š.), Zindagī va Zamāna-ye Aḥmad Kasravī ...
  • -       ḵāmačī, Bihrūz (1384 Š.), Maḥalāt va Mašāhīr-e Farhangī va ...
  • -       ḵāmačī, Bihrūz (1389 Š.), Šahr-e Man Tabrīz, Nidā-ye Šams. ...
  • -       Mahyār, Moḥammad; Šāmīl Fatḥallāhyif; FArhād Faḵārī Tihrānī; Bahrām Qadīrī ...
  • -       Mašḵūr, Moḥammad Ĵavād (1352 s.), Tārīke- Tabrīz tā Pāyān-e ...
  • -       Mīnovī, Moĵtabā (1369 Š.), Tārīḵ va Farhang, Vol. 3, ...
  • -       Moqtadir, Reżā (1372 Š.), “Dawrān-e Ṣad Sāla-ye Taĵadod dar ...
  • -       Nādir Mīrzā (1373 Š.), Tārīk va Ĵoḡrāfī-e Dār al-Salṭana ...
  • -       Nāhīdī Āẕar, ‘Abd al-Ḥosayn (n. d.), Tārīḵča-ye Rūznāmahā-ye Tabrīz ...
  • -       Nižād Ebrāhīmī, Aḥad (1393 Š.), “Ḥiṣār-e Naĵafqolī ḵān va ...
  • -       Niẓām al-Salṭana Māfī (1386 Š.), ḵāṭīrāt va Asnād-e Ḥosayn ...
  • -       Omīd, Ḥosayn (1332 Š.), Tārīk-e Farhang-e Āẕarbāyĵān, Vol. 1, ...
  • -       ‘Omrānī, Bihrūz; Ḥosay Esmā‘īlī Sangarī (1385 Š.), Bāft-e Tārīḵ-e ...
  • -       Pūrḥosayn ḵūnīq, Ebrāhīm (1382 Š.), Tabrīz bi Rivāyat-e Taṣvīr, ...
  • -       Raīs Nīā, Raḥīm (1376), “Madrasa-ye Moḥmmadīyya Tabrīz va Tadrīs-e ...
  • -       Rūznāma-ye Eṭilā‘āt (1307.02.10), No. 478, 1. [In Persian] ...
  • -       Rūznāma-ye Eṭilā‘āt (1320.05.11), No. 4613, 2. [In Persian] ...
  • -       Torābī Ṭabāṭabāīī, Sayed Ĵamāl (1377.06.04, “Maḡāzihā-ye Maĵīd al-Dola yā ...
  • -       Rūznāma-ye Anĵoman-e Tabrīz (1374 Š.), Vol. 1, Tehran: Kitābḵāna-e ...
  • -       Sardārī Nīā, Ṣamad (1379 Š.), Mašāhīr-e Aẕarbāyĵān, Vol. 1, ...
  • -       Ṣafāmaniš, Kāmrān; Yaqūb RAštčīān; Bihrūz Monādīzādaeh (1376 b Š.), ...
  • -       Ṣafāmaniš, Kāmrān; Yaqūb RAštčīān; Bihrūz Monādīzādaeh (1376 a Š.), ...
  • -       Ṭabāṭabāīī, Sayyed Ĵavād (1385 š.), Maktab-e Tabrīz va Mabānī-e ...
  • -        Zībākalām, Ṣādiq (1379 Š.), “Ḥākimīyat-e Qājārhā, Amīr Kabīr va ...
  • -       Ẕokā, Yaḥyā (1377 Š.), “Naḵostīn Mihmānḵāna va Restūrān va ...
  • -       Ẕokā, Yaḥyā (1376 Š.), Tārīḵ-e ‘Akāsī va ‘Akāsān-e Pīšgām ...
  • French and English Sources ...
  • -       Aubin, Eugene (1908), La Perse d’Aujord’hui: Iran, Mesopotamie, Paris: ...
  • -       De Sercey, Comte; Emile Senart (1928), La Perse en ...
  • -       Ehlers, E.; W. Floor (1993), “Urban Change in Iran,1941-1920”, ...
  • -       Flandin, Eugéne Napoléon (2018), Vouage en Perse 1840-1841, Hard ...
  • -       Jaubert, Pierre Amédée (1821), Voyage en Arménie et En ...
  • -       Korf, Baron Fedor Feddorovich (1838), Vospominaniia o Persii 1834-1835, ...
  • -       Wilber, Donald N. (1994), Persian Garden & Garden Pavilions, ...
    • نمایش کامل مراجع