وحید عابدین پور - دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
علی اکبر کجباف - استاد گروه تاریخ دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
معصومه سمائی دستجردی - دکتری تاریخ ایران اسلامی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

سرانجام یا سخن پایانی کاتب نسخۀ خطی به‌طور معمول، با نام‌‌های انجام، پایان، تَرقیمِه، فَراغ‌نامه، رقم و نیز «اَنجامه»[1] شناخته می‌‌شود. اهمیت این قسمت به این دلیل است که اطلاعات گسترده‌‌ای را دربارۀ نویسنده، ویژگی‌‌های نسخه، زمان، مکان و اوضاع سیاسی و اجتماعی زمان کتابت به‌طور خلاصه در خود جای داده است. جُنگ نیز به نسخۀ خطی یا مجموعه اسنادی گفته می‌‌شود که محتوای آن در برگیرندۀ گزیده‌ای از اسناد و متون تاریخی، ادبی، مذهبی و علمی است. با این توضیح مسئلۀ اصلی مقالۀ حاضر بررسی اهمیت انجامه‌‌ها در شناخت ارزش‌‌های تاریخی جُنگ احمد غلام، از نسخ مربوط به اواخر عصر صفوی و زمان حملۀ افغان‌‌‌‌ها است. یافته‌‌های تحقیق بر آن است که بررسی محتوایی و شکلی انجامه‌‌های این نسخه، گام نخست در شناسایی هویت نویسنده، هویت مکانی و زمانی، شرایط تاریخی و بررسی تطبیقی و انتقادی آن است. روش استفاده‌شده در این تحقیق، تحلیل شکلی و محتوایی انجامه‌های نسخۀ خطی مذکور با رویکرد پدیدارشناسیِ (واکاوی و تحلیل تجربی و بی‌‌واسطه با رویکرد انتقادی) و همراه با منابع اسنادی و کتابخانه‌‌ای است.   [1] .colophon

نسخۀ خطی, جُنگ, احمد غلام, صفویان, انجامه