پرویز رحمتی - کارشناس ارشد حقوق اقتصادی دانشگاه علامه طباطبایی (ره).
رضا خودکار - دکترای حقوق خصوصی دانشگاه علوم قضایی و خدمات اداری

تأثیر «اشتباه یک‌طرفه» بر حیات عقد از موضوعات محل اختلاف حقوق قراردادها است. در حقوق ایران «اشتباه یک‌طرفه‌ای» که وارد قلمرو تراضی شده و در «خود موضوع معامله» باشد، صرف‌نظر از تأثیر آن بر کارایی و تخصیص منابع، موجب بطلان عقد است. در حقوق انگلیس «اشتباه یک‌طرفه‌ای» بر حیات عقد مؤثراست که به یکی از ارکان اساسی عقد لطمه وارد آورده و طرف دیگر از آن آگاه بوده یا می‌بایست آگاهی داشته باشد. به نظر تحلیل‌گران اقتصادی حقوق «اشتباه یک‌طرفه» باید بر مبنای کارایی و تأثیر آن بر تخصیص منابع بررسی گردد، و «اشتباه» در صورتی بر سرنوشت عقد تأثیرگذار باشد که مانع تحقق کارآیی تخصیصی گردد. از آنجا که در حقوق ایران و انگلیس، قواعد حاکم بر «اشتباه یک‌طرفه» به این موضوع که آیا به موجب قرارداد کالا یا خدمات به شخصی که بیشترین ارزش را برای آن قائل است منتقل گردیده یا خیر توجه ندارد، کارایی تخصیصی محقق نمی‌گردد.

اشتباه یک‌طرفه, قلمرو تراضی, کارایی تخصیصی, انگیزه افشا و بدست آوردن اطلاعات