رضا جرجندی مقدم - کارشناس ارشدحقوق جزا و جرم شناسی، کارمند دادگستری

در قوانین جزایی و مقررات عمومی و اجتماعی کشورمان اعمال و رفتار مجرمانه و متخلفانه افرا جامعه به نوعی تصریح و تحت نظارت قرار گرفته است. بر همین اساس در صورت وقوع جرم یا تخلف، وفق قانون نیازمند تعقیب و رسیدگی خواهد بود. اما موضوعی رایج و متداول تحت عنوان انعام در عرف جامعه امور صنفی و مشاغل آزاد به چشم می خورد که از ماهیت متخلفانه برخوردار است و اکثر مردم خواه و ناخواه با آن روبرو بوده، عده ای به آن مقبولیت بخشیده و عده ای هم آن را امری غیرمنصفانه و ناخوشایند میدانند. هرچند که تصریح و تعیین تکلیف آن در سایه عرف و در سکوت قانون از توجه قانوگذار به دور مانده و به منبعی درآمد برای برای برخی افراد قانون گریز به نحو من غیرحق مبدل گردیده، اما با شئونات، حیثیت اجتماعی و حقوق شهروندی بسیاری از افراد قانونمند مغایر بوده و از لحاظ اقتصادی هم به صرفه نیست. در این مقاله جایگاه انعام را در حقوق کیفری و سایر قوانین مرتبط مورد بحث و بررسی قرار دادیم، ضمن ارائه راهکارهای لازم، محاسن و معایبی را که در پی دارد برشمردیم. در حقیقت به استناد قوانین و مقررات فعلی نمی شود عنوان مجرمانه را بر آن وارد دانست و فرد را تحت تعقیب جزایی قرارداد، از طرفی هم قوانین تعزیرات حکومتی و نظام صنفی از حیث تخلف بودن عمل، به صراحت آن را مورد اشاره قرار نداده اند. علی ایحال گرچه تخلف بودن این عمل بر کسی پوشیده نیست، لیکن جهت رفع ابهام و آگاهسازی عمومی، و رعایت حقوق شهروندان، نیازمند کارشناسی و بررسی دقیق قانونی بوده و مستلزم اصلاح قوانین مربوطه و قید عنوان مجرمانه یا متخلفانه یا جر انگاری از آن خواهد بود.

انعام، حقوق کیفری، حقوق شهروندی، عرف، قانون