محمد رسول جهانی - کارشناسی ارشد

یكی از دلایل اثباتی در دعاوی کیفری، علم قاضی است که در نتیجه جستجو و تحقیقات دادرس در پرونده های ارجاعی برای وی حاصل می شود. این دلیل اثباتی از گذشته تاکنون محور بسیاری از مباحث حقوقی بوده است .بررسی قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 در زمینه ادله اثبات در دعاوی کیفری و بخصوص علم قاضی نشان می دهد که علم و اقناع وجدان قاضی در این قانون در طول سایر ادله قرار داده شده و معیار اثبات دعاوی کیفری تلقی گشته است. این مسأله گرچه در تعزیرات دارای سابقه است ولی در حدود و قصاص از ابداعات قانونگذار کیفری تلقی می شود. به نحوی كه قانونگذار در این جرایم عمل به ادله قانونی را مشروط به اینكه قاضی علم به خلاف آنها نداشته باشد، امكان پذیر دانسته است . در این پژوهش با هدف بحث و بررسی پیرامون جایگاه علم قاضی به عنوان یكی از دلایل اثبات دعوای کیفری در نظام حقوقی ایران و ماهیت آن در قلمرو شيرع، قانون و قضيا و شيناخت چگونگی حصول این علم قاضی به عنوان یكی از ادله اثبات دعوی به این پرسش اصلی پاسخ می دهد که: علم قاضی در نظام حقوقی ایران، با توجه به تحولات نوین جزایی چه جایگاهی دارد؟ روش تجزیه و تحلیل مطالب در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی است.

علم قاضی، ادله، دعوی، دادرسی، قانون مجازات اسلامی