تقابل دنیا و آخرت در شاهنامة فردوسی

تقابل های دوگانه يکی از اصول اساسی نظرية ساختارگرايان است که برخاسته از انديشه های فردينان دو سوسور سوئدی است. در اين نظريه، معنی هر واژه در نظام نشانه ای، منوط به روابط تقابلی است و با تحلیل های متقابل در متن می توان به آراء و افکار شاعر يا نويسنده پی برد. از سوی ديگر بايد اشاره کرد که آثار ادبی فارسی (عمدتاً کلاسیک) سرشار از تقابل های دوگانه است چرا که هر يک از آنها به فرقه ها و مذهب های متنوعی گرايش داشته اند از اين رو با استفاده از آثار هنری در پی بازتاب ايدئولوژی خود و دفاع از آن برآمده اند. شاهنامة فردوسی اثر برجستة ادب کلاسیک فارسی است که به نوعی انعکاس تفکّرات و انديشه های سرايندة آن می باشد. بدين معنا که شاهنامه ، بازتاب باورهای ناب ايرانی فردوسی می باشد. از اين رو، نوشتار حاضر بر آن است تا به روش توصیفی-تحلیلی، رويکرد شاعر را نسبت به يکی از تقابل های دوگانه (تقابل دنیا و آخرت) در شاهنامه نشان دهد. بررسی ها نشان می دهد که با وجود آنکه شاهنامه اثر حماسی است و در آن به زندگی دنیوی و توجه به جسم و تن تأکید بسیار شده است، زندگی اخروی و توجه به سرای آخرت نیز از نظر شاعر و شخصیت های حماسی شاهنامه دور نمانده است که در اين رويکرد تأثیر آيین اسلام و آيین زروانیسم مشاهده می شود.

Keywords:

تقابل های دوگانه , تقابل دنیا و آخرت , شاهنامة فردوسی