مهدی رحیمی - استادیار ادبیات تطبیقی ، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران
نرگس عندلیب کندری - دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی،گرایش ادبیات تطبیقی، دانشگاه حکیم سبزواری،سبزوار، ایران

توتميسم، از جمله باورهاي كهن و نخستين است كه ريشه در اساطير يك سرزمين دارد. مبتني بر اين انديشه، اقوام و طوايف اوليه، براي برخي حيوانات يا گياهان نقشي ماورايي قايل مي شدند، به آن ها تقدس مي بخشيدند و در مواجهه با آن چه بعدها توتم ناميده شد، احترامي آييني به جا مي آوردند. تاثير گذاري توتم و نقش برجسته آن در زندگي مردم به گونه اي بود كه آن را برآورنده محصول، تأمين كننده غذا، حامل روح نياكان قبيله و محافظ آن قوم بر مي شمردند. هم از اين رو، بررسي توتم در اساطير و حماسه هاي كهن، موضوعي مهم و در خور پژوهش شمرده مي شود و پژوهشگران را به دريافتي عميق تر از نگرش و جهانبيني انسان در روزگار كهن رهنمون مي سازد. در اين ميان دو ملت ايران و هند به واسطه خويشاوندي زباني و نژادي، همزيستي و گره خوردگي در برهه هايي از تاريخ، موقعيتي ممتاز داشته، واجد اشتراكات بسيارند . اين اشتراكات و تاثيرپذيري ها به گونه اي برجسته در آثار ادبي دو ملت بازتاب يافته است. نگارندگان اين جستار برآنند تا با روش تطبيقي- تحليلي به بررسي اين موضوع بنيادين:«توتم» در دو شاهكار ادبي حماسي ايران و هند:«شاهنامه و رامايانا» بپردازند و از اين رهگذر، گونه گوني نگرش اين دو قوم در انتخاب توتم و بازتاب آن در حماسه هاي اين دو قوم را نمود بخشند.

توتم، شاهنامه، رامايانا، حماسه، اسطوره