اعظم السادات هاشمیان شهری - دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.
محمد شاه بدیع زاده - استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی ، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد، مشهد، ایران.

یکی از تحولات فکری و فلسفی در قرون اخیر جنبش ساختارگرایی است. جنبش ساختارگرایی از دهۀ 1960م. به‌طور کامل بر حیات روشن‌فکری فرانسه مسلط گردید. ساختارگرایی یا فرمالیسم بیشتر به مطالعۀ ساختار بیرونی روایت‌ها سوای از معنا و زیبایی‌شناسی می‌پردازد و عناصر و لایه‌های پنهان متن چون تخیل، نشانه و ... را مورد بررسی قرار نمی‌دهد. یکی از جنبش­های مطرح فرمالیسم، فرمالیست زبانی است که به مطالعۀ ساختار زبانی متون می­پردازد. شعر به عنوان نمونه­ای از ساختار زبانی نیز تحت تأثیر جنبش فرمالیست قرار گرفته است. بررسی اشعار شاعران معاصر می­تواند میزان تأثیرپذیری از فرمالیست را آشکار سازد. مهدی اخوان ثالث از شاعران معاصر است که دارای مجموعه آثاری است. مسئله­ای که می­توان مطرح نمود بررسی ساختار زبانی اشعار اخوان از نظر رویکرد نشانه­شناسی است. این پژوهش بر آن است تا با روش توصیفی و تحلیلی به بررسی ویژگی­های شعر اخوان ثالث بپردازد. یافته­های پژوهش نشان می­دهد اخوان ثالث دارای شعری فرم­مدار و با ساختار زبانی منحصر به فرد است. تصویرسازی­های حماسی و ملی­گرایانه در اشعار اخوان ثالث در آثار او به وفور دیده می­شود و ویژگی­های فرمالیستی مانند آرکائیسم، هنجارگریزی، روایت­مداری و باستان­گرایی در اشعار اخوان ثالث وجود دارد. اهداف پژوهش 1.بررسی ویژگی­های شعری و ساختار زبانی در آثار اخوان ثالث 2. بررسی تصویرسازی حماسی و ملی­گرایانه در آثار اخوان ثالث با تکیه بر رویکرد نشانه­شناسی سؤالات پژوهش 1.آثار اخوان ثالث دارای چه ویژگی­هایی برجسته است؟ 2. تصویرسازی حماسی و ملی­گرایانه در آثار اخوان ثالث چگونه است؟

تصویرسازی حماسی و ملی‌گرایانه, فرمالیست, رویکرد نشانه‌شناسی, اخوان ثالث