پژمان حقیقی - دانشجوی دکتری تخصصی، دانشکده کشاورزی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شهر قدس، تهران، ایران
داود حبیبی - دانشیار گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد کرج، البرز، ایران

به منظور مطالعه راهکار بهره وری از ترکیبات الکلی و اسیدهای آمینه در راستای افزایش غلظت دی اکسید کربن جهت تسهیل پروسه آسیمیلاسیون و تولید ماده خشک در گیاهان ، تاثیر محلول پاشی متانول و اسید آمینه گلایسین بتائین بر برخی از صفات بیوشیمیایی و عملکردی ژنوتیپهای متفاوت گیاه استراتژیک چغندر علوفه ای مورد بررسی قرار گرفت . این آزمایش در سال 2019به صورت کشت بهاره طراحی و به صورت تجزیه مرکب فاکتوریل اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در 3 تکرار در دو مکان قم (به عنوان آب و هوای نیمه خشک) و همدان (به عنوان آب و هوای نیمه گرمسیری) به اجرا درآمد. تحقیق مشتمل بر سه فاکتور بود به گونه ای که فاکتور اول ، متانول با سه سطح محلول پاشی (شاهد، 15 و30 درصد حجمی متانول)، فاکتور دوم ، گلایسین با دو سطح محلول پاشی (شاهد و چهار گرم به ازاء هر لیتر متانول مصرفی) و فاکتور سوم ، ژنوتیپ های مختلف چغندر علوفه ای در شش سطح ( شش رقم مختلف ) در نظر گرفته شدند. در این آزمایش فاکتورهای متانول و گلایسین به صورت فاکتوریل در پلات های اصلی و ژنوتیپهای چغندر علوفه ای در پلات های فرعی قرار گرفتند. با رسیدن متوسط دمای شبانه روز به 25 درجه سانتی گراد ، محلول پاشی در سه مرحله به فواصل هر دو هفته یکبار تا سرازیر شدن قطرات از برگ ها انجام یافت . نتایج حاصله نشان دادند که دو مکان مورد ارزیابی در اکثر صفات مورد بررسی با هم اختلاف معنی داری داشته اند به گونه ای که محلول پاشی متانول و گلایسین بتائین عملکرد ریشه و محتوای قند و همچنین مقدر پتاسیم و سدیم ریشه را بهبود بخشیده و سبب بروز تغییرات مثبت درروند فعالیت آنزیمهای کاتالاز، سوپراکسید دیسموتاز و رابیسکوگردیده است. از سوی دیگر ، ژنوتیپهای متفاوت چغندر علوفه ای نیز باعث ایجاد اختلاف معنی دار در عملکرد و برخی صفات فیزیو- بیوشیمیایی شده و تغییرات آنزیمی را پدیدار ساخته است. بر اساس نتایج حاصل از این مطالعه ، میتوان این دو ماده را به عنوان عوامل تاثیر گذار بر حفظ و بهبود صفات عملکردی مطرح نموده و تیمار همدان به انضمام کاربرد 15درصد حجمی متانول و 4 گرم گلایسین بتایین به ازاء هر لیتر متانول مصرفی را در شرایط مشابه آزمایش حاضر توصیه نمود.

آنزیمها ، چغندر علوفه ای ، رابیسکو ،گلایسین ، متانول ، درصد قند