محمد رجائی - دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز
نادر حبیب زاده - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تبریز.

آلودگی هوا یکی از پیامدهای پیشرفت صنعت و توسعه شهرنشینی میباشد که علاوه بر تخریب محیطزیست، سلامت سـاکنین را بطور جدی تهدید مینماید. طبق برآورد سـازمان بهداشـت جهانی در سـال 2012 ، سـالانه 3/7 میلیون مرگ نا شی از آلودگی هوا رخ داده و اهواز و سنندج از لحاظ آلودگی هوا به ریزگردها بترتیب اولین و سومین شهر آلوده جهان بوده اســـت. بنابراین پایش آلاینده ها و منابع انتشـــار آنها به منظور تهیه و تدوین برنامه های مدیریتی ضروری ا ست. از این رو مطالعه حا ضر با هدف تعیین کیفیت بهدا شتی هوای شهر سقز با تکیه بر شاخص بهدا شت کیفیت هوا((AQI در شهر سقز در دو نیمه سالهای 98 و 99 پاییز و زمستان 98 و بهار و تابستان(99 انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهشــی بوده که ابتدا اطلاعات ســاعتی مربوط به پنج آلاینده از دســتگاه ســنجش آلودگی هوای سقز جمعآوری گردید داده ها با توجه به معیارهای سازمان بهداشت جهانی اعتبارسنجی گردید و داده های که دارای اعتبار کافی بودند با توجه به د ستورالعملهای موجود به غلظت ا ستاندارد تبدیل شده و در نهایت شاخص کیفیت هوا از طریق درونیابی بین غلظت آلاینده ها برای پنج آلاینده معیار PM2.5 و PM10 ، SO2 ، NO2، CO و O3 محاسبه و برمبنای جدول استاندارد کیفیت بهداشتی هوا در گروه های خوب، متوسط، ناسالم برای گروه های حساس، ناسالم، خیلی ناسالم، خیلی خطرناک طبقهبندی شد. نتایج نشان داد که کیفیت هوای شهر سقز براساس استاندارد سازمان حفاظت محیط زیست و مقادیر 180 داده ثبت شده برای هر آلاینده در طی 365 روز سال ، 292 روز هوای ســالم (AQI=0-50) بود 40 روز هوای متوســط (100-51)، 10 روز هوای ناســالم برای گروه های حســاس(-101 ( 150 با رنگ نارنجی و 23 روز هوای ناسالم با رنگ قرمز151-200 بوده است. همچنین عمده ترین آلاینده مسئول ذرات معلق کمتر از 2/5 میکرون (PM2.5)شناخته شد. نتایج حاکی از آن است که کیفیت هوا در شهر سقز نسبتا0 خوب بوده و برای پیشــگیری از آلودگی مخصــوصــا0 ذرات معلق بایســتی برنامه مدیریت و کنترل آلودگی در مســیرکمربند سبز و همچنین کاشت جنگل و درختان مقاوم به گرد و غبار قرار گیرد.

آلودگی هوا، شاخص کیفیت هوا، ذرات معلق، سقز