بررسی زاویه ی دید و کانون روایی در داستان سیاوش

زاویۀ دید شگرد و شیوه ­ای است که نویسنده از طریق آن، رویدادها و ماجراهای داستان را روایت می­ کند. زاویۀ دید، به‌عنوان یکی از عناصر اصلی داستان بر احساسات و ادراکات خواننده و نیز دیگر اجزای ساختاریِ داستان؛ نظیر شخصیت ‌پردازی، گسترش و تکوین پیرنگ، سبک و صحنه ‌پردازی، تأثیر بسزایی دارد. در تحقیق حاضر که به روش توصیفی- تحلیلی انجام شده، انواع زاویۀ دید و نقاط متعدد کانون روایت در داستان سیاوش بررسی شده است. نتایج به ‌دست ‌آمده نشان‌می­ دهد: فردوسی در مقام راوی دانای‌کل، توانسته در عین حفظ انسجام ساختاری روایت، به اقتضای حال و هوای داستان و شخصّیت ­ها، از زوایای دید سوم ‌شخص، ذهنی و درونی، نمایشی و عینی استفاده کند و نیز انواع تک ­گویی ­های درونی و بیرونی را از نظرگاه اول ‌شخص به کار گیرد و بدین‌سان از توصیفِ صرف و یکنواختیِ داستان اجتناب ورزد. این تنوع و چندگانگی، موجب شده کانون­ های روایی و نقاط دید در داستان سیاوش متغیر و متعدد باشد. از یک‌سو، به دلیل سیطرۀ راوی دانای‌کل بر داستان، کانون­ های روایی، عمدتاً، با زاویۀ دید سوم ‌شخص مرتبط است و از سوی دیگر، استفادۀ توأمان از کانون دید بیرونی و درونی و کاربرد گونه­ های کانونی مرتبط با جایگاه راوی، موارد مرتبط با زاویۀ دید اول‌شخص برجسته شده ‌است.

Keywords:

angle of view , narration center , story of Siavash , Shahnameh. , زاویه دید , کانون روایت , داستان سیاوش , شاهنامه.