نقد ساختاری روایت در داستان کاوه آهنگر

انسان ماقبل تاریخ، با روایت اسطوره‌ ها تفکر خود را بازمی نمود. در میان ملل مختلف و به‌ خصوص ملت ‌های دارای تمدن، اساطیر زیادی وجود دارد. ایران نیز دارای اساطیر و روایت ‌های حماسی از دوران باستان خود است. هرکدام از این روایت ‌ها بخشی از تفکرات ملی را بازمی ‌نمایانند. یک نمونه از این روایت‌ ها، داستان «فریدون و ضحاک» است که بخشی طولانی از این اساطیر را فرامی ‌گیرد. یک بخش از این روایت کلان، حضور کاوه و قیام او علیه ضحاک، موضوع این مقاله است. این بخشِ به ‌ظاهر کوتاه در ادبیات حماسی ایران، ارزشی بسیار زیاد پیدا کرده ‌است. این روایت، استدلالی را در مورد «درفش کاویان»؛ یعنی پرچم ملی ایرانیان طرح می ‌نماید. در این مقاله ساختار روایت این داستان، بر اساس روش روایت ‌شناسی، مورد تحلیل قرار گرفته است. این روایت ‌شناسی بر اساس توصیف روایت ‌شناسانی چون تودوروف از ساختمان و عصارۀ داستان انجام ‌گرفته است. با توجه به این ساختار، نکاتی دربارۀ دلایل اهمیت این روایت و نحوۀ شکل ‌گیری آن در عمق تاریخ مطرح و ارزش ‌های این روایت، از این دیدگاه طرح می‌ شود. نتیجۀ این بررسی این است که روایت کاوه و قیام او، یک روایت منحصربه‌ فرد و آفریدۀ ذهن طبقۀ عام مردم و ظلم ‌دیدگان تاریخ است و آرزوی آن‌ها را در قالب یک اسطوره، از اعماق تاریخ بیان می‌ کند.  

Keywords:

Kava , Uprising , Zahak , naratology , revolution , کاوه , روایت‌شناسی , ضحاک , قیام مردمی , انقلاب