فرزین غفوری - فرهنگستان زبان و ادب فارسی

جنگ 572م. یکی از مهم‌ترین درگیری‌های ایران و روم در عصر ساسانی به شمار می‌رود. تنها گزارش موجود از این جنگ در منابع اوایل دورۀ اسلامی در شاهنامه فردوسی دیده می‌شود و در آثار مورّخان برجسته‌ای همچون طبری، بلعمی، یعقوبی و... هیچ گزارشی از این جنگ وجود ندارد. همین نکته به‌خودی‌خود اهمیت گزارش شاهنامه را آشکار می‌سازد، اما مسائل دیگری نیز در این گزارش نهفته است؛ ازجمله اینکه با وجود درست بودن چارچوب کلی گزارش شاهنامه، ابهام‌های عجیبی در آن به چشم می‌خورد؛ به‌ویژه در زمینه جغرافیای این جنگ. حکیم توس در اوج امانتداری از پیرایش و زدودن ابهام‌ها با توسل به شیوة داستان‌سرایی خودداری کرده و به‌این‌ترتیب شواهد ارزشمندی از کمّ‌وکیف منبع خود به دست داده است که برای پیشرفت مبحث منابع شاهنامه از اهمیت فراوانی برخوردار است.

شاهنامۀ فردوسی, جنگ‌های ایران و روم, خسرو انوشیروان, پوستین دوم, جغرافیای تاریخی, الکارنامج فی سیرة انوشروان