نصرت حجازی - دانشگاه تربیت مدرس
سحر حمیدی - دانشگاه تربیت مدرس

با توجه به پیشرفت تکنولوژی ساخت فیلم، سالانه شاهد تولید پویانمایی‏های متعددی چون شرک، دلیر، فروزن و غیره هستیم که  مخاطب بیشتر آن‌ها ردة سنی کودک و نوجوان است. ویژگی مهم این پویانمایی‏ها، زبان طنز موجود در آنهاست. از آنجا که انتقال طنز (فرم و کارکرد) در هر فرهنگی متفاوت است و ممکن است پیام یکسانی در دو زبان مختلف تأثیر یکسانی را ایجاد نکند (ادراک) و نیز از آنجا که بحث وفاداری به دیالوگ‏ها در ترجمة فیلم کمرنگ‏تر از هماهنگی دیالوگ‏ها، صدا و تصویر است، این سؤال مطرح می‏شود که مترجمان ایرانی برای انتقال طنز و افزایش ادراک‏پذیری آن برای کودک و نوجوان ایرانی از چه تکنیک‏ها و ترفندهایی استفاده می‏کنند و آیا مترجم با ترجمة دیالوگ‏ها همان تأثیر طنزآمیزی را در مخاطب ایرانی ایجاد می‏کند که مخاطب غیرایرانی آن را درک کرده است؟ هدف از این پژوهش، بررسی چگونگی انتقال طنز در دوبلة پویانمایی‏های کودک و نوجوان و توجه به سه مقولة فرم طنز در دو زبان مبدأ و مقصد، کارکرد طنز در دو زبان و در نهایت بررسی شیوه‏های ادراک طنز نزد مخاطب دست دوم است. به همین منظور، با انتخاب پویانمایی شگفت‏انگیزان 2 (2018) چگونگی انتقال طنز در این پویانمایی را بررسی کرده‌ایم. در این رابطه، ابتدا به معرفی ویژگی‏های منحصربه‌فرد دنیای چندوجهی پویانمایی و چالش‏های ترجمه‏ای آن می‏پردازیم، سپس با تکیه بر زبان‏شناسی وینه و داربلنه و نیز با تکیه بر نظریة فرهنگی بسنت و لِفِور، چگونگی ساخت، کارکرد و ادراک طنز در دو نسخة اصلی و ترجمه‌شده را بررسی می‏نمائیم.

ترجمه پویانمایی, طنز, نظریه فرهنگی بسنت و لفور, کاربردشناسی زبان, ادراک