حسینعلی توتی
غلامرضا کریمی

زمینه و هدف: دلایل جغرافیای سیاسی، جغرافیای راهبردی و جغرافیای اقتصادی سبب شده تا نظم و امنیت خاورمیانه همیشه در دوران پس از جنگ جهانی دوم و به‌ویژه طی سال‌های اخیر در دستور کار آمریکا قرار گیرد و این تلاش‌ها بیشتر از طریق حضور مستقیم نظامی و آمادگی واکنش سریع صورت گرفته است. از طرف دیگر در پی پیروزی انقلاب اسلامی ایران موج گسترده‌ای برای رشد فرایند دموکراسی‌سازی در منطقه و به تعبیری نوعی ناپایداری سیاسی ناشی از تقاضای مشارکت مردم در روند قدرت به‌ویژه برای کشورهای حاشیه خلیج ‌فارس به ارمغان آورد. موضوع بررسی شکل‌گیری نظم سیاسی و امنیتی در مناطق مختلف جهان به‌ویژه منطقه خاورمیانه که بسیاری از مسایل و مشکلات ناشی از ضعف شکل‌گیری این نظم است، دارای اهمیت است و بدون شک از طریق چنین پژوهش‌هایی می-توان به فهم روشنی از مسایل این کشورها دست یافت و بر مبنای این آسیب‌شناسی، به ارائه راهکارهای مختلف پرداخت. هدف از این پژوهش آن است که به بررسی نظم سیاسی و امنیتی خاورمیانه در سیاست خارجی آمریکا و تأثیر آن بر امنیت ملی ایران بپردازد. روش: روش پژوهش به‌صورت تبیینی- تحلیلی و ابزار جمع‌آوری اطلاعات، کتابخانه‌ای و براساس تجزیه و تحلیل داده‌ها است. یافته‌ها و نتایج: آمریکا همواره تلاش کرده است که از طریق مدیریت تحولات خاورمیانه، شرایط را برای تشکیل نظم سیاسی امنیتی جدید در قالب و پوشش مبارزه با تروریسم، ایران‌هراسی و تضعیف موقعیت امنیتی جمهوری اسلامی ایران فراهم آورد؛ ولی باوجود این تلاش‌ها، هیچگاه به ترتیبات امنیتی در منطقه خلیج‌ فارس به‌دلیل چشم‌پوشی نسبت به واقعیت‌ها و ساختارهای موجود، به موفقیت جدی دست نیافته است.

امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران, آمریکا, نظم‌ سیاسی امنیتی, خاورمیانه, تروریسم