ابراهیم داودی دهاقانی

زمینه و هدف: ویژگی‌ پویا و متغیر بودن تهدید نرم و نفوذ نامحسوس آن بر افکار، موجب می‌شود چنین پدیده‌هایی با تاخیر، دریافت و باور شوند و اگر نوعی غفلت یا اراده‌ای برای استفاده‌های ابزاری از کنش‌گران و ابزار آن برای نیل به اهداف جناحی و سیاسی هم در داخل وجود داشته باشد، این پیچیدگی را مضاعف و شناخت برای مقابله با آن را مشکل‌تر می‌سازد. پلیس با شناخت دقیق مولفه‌های فرهنگی تهدید نرم می‌تواند از ابزارها و شیوه‌های مناسب‌تری برای پیشگیری یا مقابله با آن و در نتیجه کاهش اثر تهدید نرم بهره‌گیری کند. روش: این پژوهش، دارای دو مرحله است، مرحله اول به روش کیفی و از نوع تحلیل گفتمان است. به منظور مطالعه فضای گفتمانی موجود درباره‌ مولفه‌های فرهنگی تهدید نرم با رویکرد انتظامی از روش اسنادی استفاده شد. بنابراین هرگونه نوشته‌ درباره موضوع پژوهش، مانند مصاحبه‌های منتشره درباره تهدید نرم در خبرگزاری‌های داخلی، مقاله‌های علمی و خبری انتشاریافته در فضای مجازی و نشریه‌های رسمی کشور به عنوان منبع داده جمع‌آوری شد. در مرحله دوم برای تعیین اولویت مولفه‌ها و شاخص‌های تهدید نرم با رویکرد انتظامی، از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. جامعه آماری این بخش شامل معاونان، مدیران کل و کارشناسان معاونت عملیات، پلیس اطلاعات و امنیت عمومی و معاونت اجتماعی نیروی انتظامی بودند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران تعیین شد. روایی پرسشنامه توسط آلفای کرونباخ 831/0 به‌دست آمد. یافته‌ها: از جمله یافته‌های پژوهش، شناسایی و اولو‌یت‌بندی مؤلفه‌های فرهنگی تهدید نرم با دیدگاه انتظامی شامل مشروعیت، مشارکت ملی، هویت‌سازی، ارزش‌های اساسی، هنجارهای عمومی، الگوهای مرجع، عدالت اجتماعی، الگوهای تقاضا، تولید اطلاعات و... است. نتایج: کاهش حضور مردم در حوزه‌های تصمیم‌گیری، کاهش اعتماد عمومی، بروز بحران سیاسی، شکاف و بروز اختلال در عوامل یکپارچه‌ساز اجتماعی و روابط برخاسته از آن، هنجارشکنی و بی‌توجهی به هنجارهای عمومی از جمله مهم‌ترین تهدیدهای نرم بعد فرهنگی هستند که از دیدگاه انتظامی، گسترش آنها موجب کاهش نظم و امنیت خواهد شد.

تهدید نرم, مولفه‌های فرهنگی تهدید نرم, رویکرد انتظامی, شاخص‌های اندازه‌گیری تهدید نرم