عیسی پیری - دانشگاه پیام نور استان سیستان و بلوچستان
بتول زنده دل - دانشگاه پیام نور مرکز زاهدان
ابوالفضل توسلی - دانشگاه پیام نور استان سیستان و بلوچستان

به‌منظور بررسی کشت مخلوط ذرت (Zea mays L.) و سویا (Glycine max L. Merr.) با نسبت‌های مختلف کاشت، آزمایشی در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه‌ای واقع در جنوب شهرستان ایرانشهر در سال زراعی 92-1391 انجام گرفت. تیمارها از 8 نسبت مختلف کاشت به صورت، کشت خالص ذرت (C100S0) وکشت خالص سویا (C0S100) به عنوان تیمارهای کشت خالص؛ 75 درصد ذرت + 25 درصد سویا (C75S25)، 50 درصد ذرت + 50 درصد سویا (C50S50)، 25 درصد ذرت + 75 درصد سویا (C25S75) به عنوان نسبت‌های کشت مخلوط جایگزینی؛ و 100 درصد ذرت + 50 درصد سویا (C100S50)، 50 درصد ذرت + 100 درصد سویا (C50S100) و 100 درصد ذرت + 100 درصد سویا (C100S100) به عنوان نسبت‌های کشت مخلوط افزایشی در نظر گرفته شدند. نتایج نشان داد بالاترین عملکرد بیولوژیک دو گونه ذرت و سویا از کشت خالص این دو محصول به‌ترتیب با مقدار 18250 و 7435 کیلوگرم در هکتار به‌دست آمد. بالاترین عملکرد دانه دو گونه ذرت و سویا نیز از همین تیمار به‌ترتیب با مقدار 4436 و 3157 کیلوگرم در هکتار حاصل گردید. میزان RYT برای عملکرد بیولوژیک و دانه در اغلب تیمارهای مخلوط بزرگتر از یک بود که این امر نشان دهنده‌ برتری کشت مخلوط در مقایسه با کشت خالص می‌باشد. قابل ذکر است که در بین تیمارهای کشت مخلوط نیز، نسبت‌های کشت مخلوط افزایشی از برتری محسوسی برای صفاتRYT عملکرد بیولوژیک و دانه نسبت به کشت‌های مخلوط جایگزینی برخوردار بودند. در خصوص کنترل و مدیریت علف‌های هرز مشاهده شد که تیمارهای کشت مخلوط افزایشی سبب کاهش قابل توجه زیست‌توده علف‌هرز نسبت به سایر تیمارهای مورد بررسی در این آزمایش شدند. علاوه بر این، کشت‌های مخلوط افزایشی نسبت به تک‌کشتی دارای بالاترین میزان جذب تشعشع فعال فتوسنتزی بودند. در رابطه با شاخص برداشت و سطح برگ مشاهده شد که بالاترین مقدار این دو صفت برای گیاه ذرت از تیمارهای کشت مخلوط حاصل شد، اما برای سویا بالاترین مقدار صفات مذکور از تیمار کشت خالص آن به‌دست آمد.

غله, کشت چندگانه, لگوم, مجموع عملکرد نسبی