اکرم تقی زاده ساروکلایی - دانشگاه محقق اردبیلی
محسن جان پرور - دانشگاه فردوسی مشهد
قدیر نوری قنبلانی - دانشگاه محقق اردبیلی

استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی جهت از بین بردن آفات محصولات کشاورزی به ویژه در کشورهای در حال توسعه از اهمیت بالایی برخوردار بوده و مخاطرات محیطی متعددی نظیر آلودگی آب، خاک، ایجاد جمعیت‌های مقاوم آفت، ایجاد جهش، از بین بردن گونه‌های مفید و ... را به همراه آورده است. این موضوع در حالی است که در بیشتر کشورهای توسعه یافته تلاش‌های متعددی جهت کاهش استفاده از حشره‌کش‌های شیمیایی و جایگزینی آن با ترکیبات گیاهی صورت گرفته است که در این زمینه نتایج خوبی نیز حاصل گردیده است. در این تحقیق، اثر سه حشره‌کش تیامتوکسام، دینوتفوران و ایمیداکلوپراید و سه اسانس گیاهی نعناع (spicata L. Mentha)، ریحان (. (Ocimum basilicum L و مرزه خوزستانی (Satureja khuzistanica Jamzad.) روی لارو سن چهارم سوسک کلرادوی سیب‌زمینی ،Leptinotarsa decemlineata (Say)، در قالب طرح بلوک کاملاً تصادفی و در چهار تکرار در شرایط مزرعه‌ای مورد بررسی قرار گرفت. میزان مرگ و میر پس از 1، 3، 5، 7، 9، 11، 13 و 15 روز سم پاشی و پاشیدن اسانس تعیین گردید. آب به عنوان تیمار شاهد استفاده گردید. نتایج حاصل از تحقیق حاضر نشان داد که اسانس مرزه خوزستانی و سم تیامتوکسام با میزان دز 15 سی‌سی در هکتار در محیط بعد از 15 روز به ترتیب 2/90 و 95 درصد مرگ و میر ایجاد کردند. بنابراین با توجه به اینکه اسانس‌ نعناع 25/39 و اسانس مرزه خوزستانی 89 درصد این مرحله رشدی آفت را کنترل و سبب کاهش جمعیت آن شده است بر این اساس، حرکت جهت استفاده از ترکیبات گیاهی گام مؤثری در کاهش مخاطرات محیطی ناشی از استفاده حشره‌کش‌های شیمیایی برای محصولات کشاورزی در کشور می‌تواند باشد.

اسانس‌ها, مخاطرات, تیامتوکسام, دینوتفوران, ایمیداکلوپراید