محمدرضا کاویانی - استاد گروه جغرافیای دانشگاه اصفهان

تعیین میزان نقش و اثرگذاری انسان در حوزه تغییر اقلیم، بدون توجه به اثر و یا اثرات نوسانات طبیعی امکان پذیر نمی باشد. سالها قبل از این که انسان خود به عنوان یک عامل تعیین کننده بیلان اقلیم به حساب آید، توالی و نوسانات بزرگ اقلیمی را می شناختند و هنوز بر ای باوراند که نوسانات مزبور قابل تکرار می باشند. در حیطه مطالعه نوسانات اقلیمی، مقیاس زمانی از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا اقلیم به عنوان یک سیستم، خود حاصل مجموعه ای از شرایط هواشناختی تلقی شود که توسط داده های چند دهه گذشته قابل لمس بوده، وقوع و تکرار آن برای دهه های آینده محتمل می باشد. بنابراین اقلیم حال که بخوبی با آن سازش پیدا نموده ایم، توسط داده های چند دهه گذشته توصیف می شود. با این حال در صورت گسترش دوره زمانی خود – مثلا چند دهه به یک میلیون سال به این نتیجه می رسیم که ما در حال حاضر در یک دوره غیر متعارف گرم و به عبارت دیگر دوره ای که غالبا به عنوان دوره بین یخچالی تعبیر می شود زندگی می کنم. درفواصل آن دوره طولانی سرد، قاره های نیمکره شمالی در سیطره قطعات بزرگ یخ قرار داشتند و آخرین ظهور استیلای آن به 18000 سال قبل می رسد. حال در صورتی که مقیاس زمانی خود را به گذشته های دورتر مثلا به 500 میلیون سال قبل گسترش دهیم، ملاحظه می کنیم که ما در یک دوره نامتعارف سرد زندگی می کنیم. بررسی های موجود نشان می دهد که در اثنای آن زمان برف و یخهای دایمی تنها در حوالی قطبین زمین متمرکز بوده و تنها 15 درصد از اوقات آن زمان برف و یخ های دایمی شکل می گرفته اند.

رشد جمعیت جهان ، مصرف سرانه انرژی ، نیاز انرژی جهان ، انرژیهای تجدید شونده ، آلاینده ها ، تولید مستقیم گرما ، تغییر الگوی گردش سیاره ای ، تغییرات اقلیمی