مریم جاویدجهرمی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی دانشگاه شیراز
بتول تقی پور - استادیار بخش علوم دانشگاه شیراز
رضا شریفی - دانشجوی دکتری زمین شناسی دانشگاه شیراز

نفوذ باتولیت گرانیتی شیرکوه در منطقه دامک علی آباد طی زمان ژوراسیک پائینی باعث ایجاد دگرگونی های گرمابی در قدیمی ترین سازند منطقه (نای بند) شده است. پس از فاز کوهزائی کیمرین پسین بر اثر فرسایش باتولیت و سازند نای بند، ضخامت زیادی از ماسه سنگ ها و گنگلومراها تحت عنوان سازند سنگستان ایجاد شده است که در نهایت به آرامی جای خود را به آهک های اربیتولین دار سازند تفت می دهند. در این میان فازهای تاخیری گرانیت شیر کوه باعث تشکیل توده های نفوذی بزرگ لوکوگرانیتی و توده های کوچک گرانیتوئیدی در منطقه دامک علی آباد شده است. بر اثر نفوذ و تاثیر سیالات گرمابی منشا گرفته از این توده ها در سازند نفوذ پذیر سنگستان، اسکارنی کم نظیر و تا حدی متفاوت از روال معمول در این گنگلومراها ایجاد شده است. کانی های شاخص اسکارن شامل مگنتیت، هماتیت، پیریت، گارنت، اپیدوت، کوارتز، کلسیت و فیروزه می باشند. سیلیسی شدن و نیز رخداد پیریت حاکی از ایجاد دگرسانی گرمابی به دنبال دگرگونی مجاورتی می باشد. بر اساس مقادیر به دست آمده عناصر فرعی و نادر خاکی، این اسکارن در محدوده ی اسکارن های کلسیکی قرار می گیرد که غنی ازاسکارن های کلسیکی قرار می گیرد که غنی ازFe و Cu , Pb - Zn , Mn , Agمی باشد. وجود مقادیربالایی از عناصر فوق خود بیانگر ارتباط ژنتیکی تنگاتنگ بین توده نفوذی و اسکارن زائی می باشد. در بررسی های میکروسکوپی گارنت های منطقه ماکل قطاعی نشان داده که این موضوع حاکی از ترکیبی میانی، از گروسولار و آندرادیت (گراندیت) می باشد. آزمایشاتXRF و ICP-OES , ICP-MS , SEM انجام شد که نتایج آنها خود شاهدی بر اثبات گفته های فوق می باشد. در پایان بایستی متذکر شویم که الگوی این اسکارن از مدل کلی اسکارن های آهن و مس تبعیت می کند.

دامک، اسکارن، سازند سنگستان، گارنت