محمود یحیی زاده فر - استاد دانشگاه مازندران-بابلسر، دانشکده علوم اقتصاد و اداری، گروه مدیریت بازرگانی
شهاب الدین شمس - استادیار دانشگاه مازندران-بابلسر،دانشکده علوم اقتصاد و اداری، گروه مدیریت بازرگانی
مریم نادری - کارشناس ارشد مدیریت بازرگانی دانشگاه مازندران، دانشکده علوم اقتصاد و اداری، گروه مدیریت بازرگانی

چکیده مدیران، هموارسازی سود را تحت تأثیر عوامل مختلفی انجام می‌دهند و خصوصیات مدیران، سبک تصمیم‌گیری آنها را پیرامون این موضوع تحت تأثیر قرار می‌دهد. یکی از این خصوصیات، خوش‌بینی است که با بررسی این موضوع به شناخت بهتری در زمینۀ عملکرد شرکت‌ها و نحوۀ تصمیم‌گیری دربارۀ خرید سهام آنها می‌توان دست یافت. هدف این پژوهش، بررسی چگونگی تأثیر خوش‌بینی مدیریتی در هموارسازی سود است. نمونۀ آماری  شامل 107 شرکت از بین شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادر تهران برای یک دورۀ یازده‌ساله (1393-1383) انتخاب شده است. از معیار تغییرات سود خالص به دارایی کل برای سنجش هموارسازی سود و معیار تعداد روزهای افزایش قیمت سهام برای خوش‌بینی مدیریت استفاده شده ‌است. همچنین متغیرهای تأثیرگذار در هموارسازی سود (متغیر وابسته) ازجمله مشکلات نمایندگی، عدم تقارن اطلاعاتی و حاکمیت شرکتی برای بررسی دقیق‌تر مسأله به کار گرفته شده ‌است. داده‌ها با استفاده از نرم‌افزار تدبیر‌پرداز و ره‌آورد نوین و سایت‌های رسمی سازمان بورس اوراق بهادار تهران و به‌صورت سالانه جمع‌آوری شده ‌است. از رگرسیون چند‌‌متغیره مبتنی بر داده‌های ترکیبی به‌عنوان الگویی برای آزمون فرضیۀ پژوهش استفاده شده ‌است. تجزیه و تحلیل داده‌ها نیز با استفاده از نرم‌افزار ایویوز انجام شده است. نتیجۀ این مطالعه نشان می‌دهد مدیران خوش‌بین، بیش از مدیران منطقی، به هموارسازی سود توجه می‌کنند؛ به عبارت دیگر، صورت‌های مالی شرکت‌هایی که مدیران خوش‌بین اداره می‌کنند، سودهای هموار بیشتری را نشان می‌دهد.

بورس اوراق بهادار تهران, تورش رفتاری, خوش‌بینی مدیریتی, هموارسازی سود