جواد اکبری تختمشلو - عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف، گروه فلسفه علم
مهدی گلشنی - استاد فیزیک و فلسفه علم دانشگاه صنعتی شریف

ون‌فراسن از زمان نگارش کتاب تصویر علمی واقع‌گرایی علمی را به باد انتقاد گرفته و تجربه‌گرایی برساختی خود را به‌عنوان جانشینی مناسب برای آن ارائه کرده است. او با تمسک به این آموزۀ تجربه‌گرایی که «تجربه یگانه منبع ما برای شناخت جهان است» هر گونه آگاهی از سطح مشاهده‌ناپذیر جهان طبیعت را ناممکن اعلام می‌کند. ون‌فراسن اعتقاد واقع‌گرا‌ها به صدق (تقریبی) نظریه‌های علمی را فاقد هر گونه مبنای معرفتی می‌داند و در این مورد فقط باور به کفایت تجربی این نظریه‌ها را مجاز و معتبر می‌شمارد. در این مقاله عناصر محوری تجربه‌گرایی برساختی و نوع تقابل آن با واقع‌گرایی علمی به بحث، بررسی، و ارزیابی گذاشته می‌شود. نتیجۀ بررسی‌های این مقاله حکایت از آن دارد که نکات و استنادات ون‌فراسن در رد واقع‌گرایی و دفاع از مواضع خویش فراهم‌کنندۀ توجیه‌های لازم و کافی برای جانشین ‌کردن تجربه‌گرایی برساختی به جای واقع‌گرایی علمی نیستند

ون‌فراسن, تجربه‌گرایی برساختی, رئالیسم علمی, تبیین, مستقیماً مشاهده‌پذیر, ابزارهای علمی