فاطمه محمودی - دانشجوی دکترا، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
پریسا شیخ زاده مصدق - استادیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
ناصر زارع - دانشیار، گروه زراعت و اصلاح نباتات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران
بهروز اسماعیل پور - دانشیار، گروه علوم باغبانی، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه محقق اردبیلی، اردبیل، ایران

به منظور بررسی تاثیر پیش‌تیمارهای آبی و هورمونی بر جوانه‌زنی، رشد و ‌شاخص‌های بیوشیمیایی گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی تحت تنش کادمیوم، آزمایشی به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار اجرا شد. فاکتورهای آزمایشی شامل تنش کادمیوم (صفر (شاهد)، 10، 50 و 100 میلی‌گرم در لیتر) و پیش‌تیمار بذر (پیش‌تیمار آبی به‌مدت 48 ساعت، پیش‌تیمار‌ هورمونی با غلظت‌های 150 پی‌پی‌ام جیبرلین به‌مدت 48 ساعت و اسید‌سالیسیلیک 4 میلی‌مولار به‌مدت 60 ساعت و شاهد) بود. نتایج نشان داد که کاربرد کادمیوم موجب کاهش درصد و سرعت جوانه‌زنی، وزن خشک و طول گیاهچه‌ها و فعالیت آنزیم‌های کاتالاز و پراکسیداز گردید که نشان‌دهندۀ تأثیر منفی کادمیوم بر جوانه‌زنی، رشد و فعالیت آنزیم‌های پاداکسایندۀ گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی است. تنش کادمیوم، همچنین موجب افزایش پرولین و درصد گیاهچه‌های غیر‌نرمال شد. پیش‌تیمار آبی و هورمونی سبب افزایش معنی‌دار جوانه‌زنی و رشد و شاخص‌های بیوشیمیایی گیاهچه‌های گاوزبان اروپایی تحت تنش کادمیوم گردید. در بین بذور پیش‌تیمار شده، بیشترین سرعت جوانه‌زنی، طول و وزن خشک گیاهچه و محتوای پرولین در بذور پیش‌تیمار شده با اسیدسالیسیلیک 4 میلی‌مولار به‌مدت 60 ساعت مشاهده شد که بطور معنی‌داری بیشتر از شاهد بود. علاوه بر این در تمام سطوح کادمیوم، پیش‌تیمار بذر با 150 پی‌پی‌ام جیبرلین به‌مدت 48 ساعت موجب افزایش 25/2 تا 3/14 برابری فعالیت آنزیم‌ کاتالاز و 6/1 تا 85/1 برابری پراکسیداز نسبت به شاهد گردید. به‌طور کلی، پیش‌تیمار بذر از طریق افزایش قدرت بذر و خصوصیات بیوشیمیایی گیاهچه‌ها، از اثرات منفی کادمیوم کاسته و موجب بهبود جوانه‌زنی و رشد گیاهچه‌ها در شرایط مساعد و تحت تنش کادمیوم می‌شود.

اسید‌سالیسیلیک, پیش‌تیمار آبی, فعالیت آنزیم‌های پاداکساینده, فلزات سنگین و گیاه دارویی