علی مهرابی - شهید باهنر کرمان
حسین غضنفرپور - دانشگاه شهید باهنر کرمان

تغییرات ارتفاعی رخداده در سطح زمین که غالباً به‌صورت فرونشست و گاهی بالاآمدگی ظاهر می­شود، به‌عنوان یک مخاطره خاموش ولی جدی در محدوده شهر­ها به‌حساب می­آید، که می­تواند به‌مرورزمان صدمات جدی به تأسیسات شهری وارد سازد. به دلیل تغییرات رخداده در سطح آب­های زیرزمینی شهر کرمان، پدیده فرونشست و بالاآمدگی با شدت زیادی در این محدوده وجود دارد که می­تواند خسارات جبران­ناپذیری به شهر وارد نماید و هدف تحقیق پایش این تغییرات است. در این تحقیق سعی شده است که با استفاده از تکنیک تداخل­سنجی تصاویر راداری میزان تغییرات ارتفاعی رخداده در محدوده شهر کرمان بررسی و نحوه تغییرات مکانی آن در طول 14 سال اخیر مورد پایش قرار گیرد. در این راستا از 6 تصویر از سنجنده ASAR و 2 تصویر از سنجنده SENTINEL1  مربوط به چهار دوره زمانی، استفاده شد و با انجام تکنیک تداخل­سنجی، چهار تداخل­نگاشت از محدوده مورد مطالعه تهیه گردید. با مطالعه تداخل­نگاشت­ها، نرخ و دامنه فرونشست و بالاآمدگی استخراج گردید. بر این اساس حداکثر نرخ فرونشست و بالاآمدگی در چهار دوره زمانی مربوط به سال­های 1386 - 1383، 1389- 1386، 1391-1389و 1396-1393، به ترتیب 3/7، 6/7، 9 و 6/10 سانتیمتر در سال فرونشست و 6، 6/6، 5 و 6/4 سانتیمتر در سال بالاآمدگی بوده است. استخراج عرصه در معرض مخاطره نشان داد از مجموع مساحت محدوده در حدود 43 درصد در پهنه­های پرخطر تا نسبتاً پرخطر قرار دارد. شواهد میدانی نشان می­دهد که علاوه بر محدوده­های فرونشستی، در مناطق با نرخ تورم و بالاآمدگی زیاد نیز آثار و شواهد خسارات به ساختمان­ها به‌وضوح دیده می­شود. نقشه­های جابجایی ایجاد شده نشان می­دهد که سطح زمین در شهر کرمان از سال 1383 تاکنون دچار یک روند فرونشست فزاینده­ای شده است به‌طوری‌که علاوه بر افزایش نرخ فرونشست، محدوده­های بیشتری از شهر درگیر آن شده است.

فرونشست زمین, تداخل‌سنجی راداری, ASAR, SENTINEL 1, شهر کرمان