اکرم اقایی زوری
محمد گل کهرازه
محمدرضا نورا

منطقه مورد مطالعه (دریاچه مصنوعی موسوم به چاه نیمه شماره 1 سیستان) در شرق ایران و شمال شرق استان سیستان و بلوچستان و درجنوب شرقی شهرستان زهک، واقع گردیده است. رودخانه اصلی این منطقه (رودخانه هیرمند) با روند تقریبی شمالی – جنوبی در نقطه مرزی ایران و افغانستان به دو شاخه تقسیم می گردد. یک شاخه آن رود سیستان در ایران است که مهمترین رودخانه در کل منطقه محسوب می شود و عمده ترین منبع تأمین آب سیستان است. در طول رودخانه سیستان چندین نهر و کانال آبیاری منشعب می شوند که عمده ترین آن ها کانال ورودی مخازن چاه نیمه می باشد. دریاچه های چاه نیمه ( 3و 2و 1) به عنوان ذخیره خارج از مسیر رودخانه عمل می کنند. منطقه مورد مطالعه بیشتر با رسوبات دریاچه ای- آبرفتی پوشیده شده است و حجم در خور توجهی از نهشته های نئوژن-تا کواترنر در آن انباشته شده است که تنها ردیف های کواترنر آن 500 متر ضخامت دارد . به منظور مطالعه عناصر سنگین As,Cd,Cr,Al,Ag,Zn,V,Se,Pb,Ni,Mo,Mn,Fe,Cu,Cدر مخزن چاه نیمه شماره 1 از رسوبات ساحلی نمونه برداری سیستماتیک به تعداد 36 نمونه از بخش های غیر آشفته و مرطوب انجام گرفت. بعد از آماده سازی نمونه ها آنالیز دستگاهی با روشICP-OESانجام شد. پردازش نتایج آنالیز به دست آمده با استفاده از نرم افزارهایSurfer و Spss ، Excel انجام گرفت. با توجه به استانداردهای قابل قبول جهانی و مقایسه با آمار و ارقام نتایج آنالیز مشخص شد که حد عناصرAs,Cd,Cr,Ag,Zn,Pb,Ni,Mo,Mn,Fe,Cu,Coمجاز می باشد و مقدار عناصرV,Se بالاتر از استانداردهای جهانی می باشد. همچنین بیشترین تمرکز عناصر در محدوده های نزدیکی تأسیسات ساختمانی، شهرک صنعتی، مجموعه شیلات و زمین های کشاورزی های اطراف سواحل چاه نیمه دیده می شود.

چاه نیمه شماره 1 سیستان ، رسوبات، عناصر سنگین، آنالیز