سیمین کاظمی - پزشک عمومی و دکتری جامعه شناسی، مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

جنسیت و مهاجرت دو متغیر مرتبط با اشتغال غیررسمی هستند به طوری که زنان و مهاجران بیش از دیگران به اشتغال غیررسمی روی می‌آورند. در ایران زنان مهاجر افغانستانی بخشی از نیروی کار غیررسمی را تشکیل می‌دهند. هدف این مطالعه بررسیِ شرایط اشتغال زنان مهاجر شاغل در کار خانگیِ دستمزدی و عواملی است که آنها را به این شکل از اشتغال سوق می‌دهد. این مطالعه اکتشافی به روش کیفی و با استفاده از مصاحبه نیمه‌ساختار‌یافته با زنان مهاجر افغانستانی ساکن تهران که در خانه خودشان به کارِ مزدی اشتغال داشتند، انجام شد. تعداد مشارکت‌کنندگان در این مطالعه 16 نفر بود که تعداد نمونه به شیوه اشباع نظری تعیین شد. برای تحلیل داده‌ها، ابتدا کدگذاری داده‌ها انجام شد و بعد زیر‌طبقات و طبقات اصلی استخراج شدند. یافته‌ها نشان داد که کارهای دستمزدی خانگی که زنان افغانستانی ساکن ایران به آن اشتغال دارند، ناامن، تکه تکه شده، با یادگیری آسان و دستمزد اندک و تمام‌وقت هستند که زنان کارگر مهاجر فقیر به آن روی می‌آورند. این نوع اشتغال منطبق بر فرهنگ خانه‌نشینی زنان است و به علت انعطاف‌پذیری رضایت آنها را جلب می‌کند. نتیجه آنکه، کارِ دستمزدیِ خانگی انتخابی برآمده از شرایط اقتصادی-اجتماعی زنان مهاجر است که آنها را در وضعیت فرودست حفظ می‌کند و در معرض استثمار قرار می‌دهد.

کارِ دستمزدی خانگی, زنان افغانستانی مهاجر, بازار کار ثانویه, استثمار