علی برزگر گنبری - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه تبریز
شاهین اوستان - استاد دانشگاه تبریز
ناصر علی اصغرزاد - استاد دانشگاه تبریز
محمدرضا نیشابوری - استاد دانشگاه تبریز

هدف از این مطالعه بررسی اثر سدیم دودسیل بنزن سولفونات (SDBS) بر برخی شاخص‌های زیستی (تنفس میکروبی، کربن زیتوده میکروبی، نیتروژن زیتوده میکروبی، فسفر زیتوده میکروبی، سهم متابولیک و سهم میکروبی) در یک خاک از منطقه اسکو بود. آزمایش به‌‌صورت اندازه‌گیری‌های تکرار‌شونده با فاکتور بین موردی SDBS در چهار سطح 0، 01/0، 05/0 و 25/0 درصد و متغیر درون موردی زمان در شش سطح 2، 7، 14، 30، 60، 90 روز در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که با افزودن SDBS همه شاخص‌های زیستی (به‌استثنای سهم متابولیک که افزایش یافت) در مقایسه با شاهد کاهش یافتند. تنفس میکروبی در هر سطح SDBS با زمان کاهش یافت و در پایان انکوباسیون در سطوح 01/0 و 05/0 درصد به‌طور معناداری کمتر از سطوح صفر و 25/0 درصد بود. روند اخیر برای کربن زیتوده میکروبی نیز مشاهده شد که علت آن تحت تنش بودن جامعه میکروبی خاک در سطوح 01/0 و 05/0 درصد و ایجاد تحمل القایی در سطح 25/0 درصد بود. نیتروژن زیتوده میکروبی در تیمارهای SDBS افزایش یافت که علت آن می‌تواند افزایش فعالیت ازتوباکترها یا سایر باکتری‌های تثبیت‌کننده نیتروژن که نسبت به حضور SDBS حساسیت کمتری داشته و قادرند از آن تغذیه نمایند، باشد. بیشترین مقدار فسفر زیتوده میکروبی مربوط به تیمارهای SDBS در روز دوم انکوباسیون بود که بعد از یک هفته به‌شدت کاهش یافت و به دنبال آن تغییرات ناچیز بود. 

سهم متابولیک, سهم میکروبی, سورفکتانت, زیتوده میکروبی, فعالیت زیستی خاک