زهره میرزائی - دانشجوی کارشناسی ارشد شیمی و حاصلخیزی خاک، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس،تهران، ایران
هادی اسدی رحمانی - دانشیار، موسسه تحقیقات خاک و آب، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، کرج، ایران
محمد جعفر جعفر ملکوتی - استاد، دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران

تنش­های محیطی اثر زیان­بخشی بر همزیستی لگوم-ریزوبیوم دارند. انتخاب سویه­هایی با کارایی بالا و متحمل به تنش­ها رایج­ترین روش مقابله است. بدین منظور، آزمایشی گلخانه­ای بر روی 29 سویه باکتری ریزوبیوم لگومینوساروم همزیست لوبیا تهیه شده از بانک ژن بخش تحقیقات بیولوژی خاک موسسه تحقیقات خاک و آب، در قالب طرح کاملاً تصادفی با 3 تکرار در مقایسه با یک سطح نیتروژن ( 200N= کیلوگرم اوره در هکتار) و یک تیمار شاهد، در موسسه تحقیقات خاک و آب انجام گردید. گیاهان تا مرحله 50 % گلدهی نگهداری شدند و پس از رسیدن به این مرحله، وزن خشک و تر اندام هوایی و ریشه و کارایی همزیستی اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد که اختلاف معنی­داری بین تیمارها در وزن خشک اندام هوایی وجود داشت و بر اساس نتایج این قسمت، 4 سویه ریزوبیوم CCSM-B01171، CCSM-B01172، CCSM-B01186، CCSM-B01210 به عنوان سویه­هایی با کارایی بالا در تثبیت نیتروژن و به همراه دو سویه  R.tropiciوR.giardinii (سویه­های بین المللی تیپ) انتخاب شدند و در آزمایشات بعدی، تحمل آنها به چهار فاکتور محیطی شامل pH در سه سطح (5، 7 و 9)، شوری در چهار سطح (97/0، 4، 8 و 12 dS/m)، خشکی در پنج سطح (0، 05/0-، 25/0-، 9/0- و 4/3- مگاپاسکال) و دما در سه سطح (29، 37 و 42 درجه سانتی گراد) در محیط کشت مورد بررسی قرار گرفت. براساس نتایج حاصله، سویه­های CCSM-B01171،CCSM-B01172و CCSM_B01232 بیشترین تحمل را بهpH داشتند . سویه مقاوم به تمام سطوح خشکی سویه CCSM-B01210 بود و سویه CCSM-B01186 بیشترین تحمل را به دوتنش محیطی دما و شوری داشت

تثبیت بیولوژیک نیتروژن, تنش‌های محیطی