روناک محمدی - دانش آموخته کارشناسی ارشد، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
علی صالحی - دانشیار، گروه جنگلداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه گیلان
مرتضی پوررضا - استادیار، گروه جنگلداری، دانشگاه رازی کرمانشاه

ماکروفونخاک به عنوان یک جزء زیستی مهم و تأثیرگذار در فرآیند­های خاک از اهمیت بسزایی برخوردار است. با توجه به اهمیت و نقش این موجودات در خاک جنگل و همچنین ساختار ویژه جنگل­های شاخه زاد زاگرس، پژوهش حاضر به منظور بررسی وضعیت ماکروفون خاک در این جنگل­ها واقع در استان کرمانشاه صورت گرفت. در این تحقیق یک محدوده 40 هکتاری از جنگل­های شاخه­زاد بلوط انتخاب و به دلیل شرایط متفاوت داخل جست­گروه با خارج آن دو تیمار در نظر گرفته شد. در هر تیمار20 قطعه نمونه انتخاب، در داخل هر قطعه نمونه پروفیل­هایی با ابعاد 50 ×50 سانتی­متر و با عمق 20 سانتی­متر زده و ماکروفون به روش دستی جمع آوری شد. ویژگی­های داخل جست­گروه نیز شامل (تعداد جست، مساحت تاج، قطرقطورترین جست و ارتفاع جست­گروه) برداشت شد. نتایج مقایسه آماری نشان داد که فراوانی و تنوع ماکروفون خاک و همچنین برخی ویژگی­های خاک در داخل جست­گروه با خارج آن اختلاف معنی­داری در سطح احتمال 95 درصد دارد. افزایش فراوانی و تنوع ماکروفون در داخل جست­گروه با عمق لاشبرگ و مساحت تاج همبستگی معنی­دار نشان داد و دلیل آن افزایش مواد آلی، تمرکز عناصر غذایی و دسترسی موجودات به منابع غذایی موجود در لاشبرگ­ها و هم چنین داخل جست­گروه نسبت به خارج آن بود. با توجه به نتایج پژوهش حاضر می­توان به تأثیر جست­گروه به عنوان یک ریز زیستگاه با شرایط مناسب برای زندگی و حضور موجودات خاکزی اشاره کرد. 

بلوط ایرانی, جنگل شاخه‌زاد, جانوران خاکزی, ویژگی‌های خاک