زهرا السادات شاهمرادی - دانشجوی دکتری دانشگاه فردوسی مشهد
مسعود توحیدفر - دانشیار پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران، دانشکده مهندسی انرژی و فناوریهای نوین، دانشگاه شهید بهشتی
حسن مرعشی - استاد دانشگاه فردوسی مشهد
سعید ملکزاده-شفارودی - دانشیار دانشگاه فردوسی مشهد
ابراهیم کریمی - مربی پژوهشکده بیوتکنولوژی کشاورزی ایران

در این مطالعه، پنبه تراریخته  Bacillus thuringiensis (Bt)نسل T2 (لاین 61) و پنبه غیرتراریخته برای بررسی پویایی باکتری‌ها در طی دوره‌های رشد و نمو ( نونهالی، تشکیل کاسبرگ، گلدهی و تشکیل غوزه) با استفاده از دو روش قابل کشت (شمارش کلنی‌های زنده) و غیرقابل کشتPCR-DGGE  (polymerase chain reaction-denaturing gradient gel electrophoresis) مورد ارزیابی قرار گرفت. تعداد باکتری‌هایعملکردی تثبیت‌کننده نیتروژن، حل‌کننده فسفات معدنی و آلی ناحیه ریزوسفر از طریق کشت در محیط‌های ویژه رشد باکتری تعیین شد. آنالیز شمارش کلونی‌های زنده، افزایش در ساختار جمعیت و تعداد کل باکتری‌های ریزوسفر را در هر دو واریته تراریخته و غیرتراریخته در مقایسه با خاک غیرریزوسفری را نشان داد. روش PCR-DGGE موید نتایج ارزیابی شمارش کلونی‌های زنده بود که تغییرات در جمعیت‌های باکتری‌ها برای تمام مراحل رشدی پنبه در خاک ریزوسفر و غیرریزوسفری را نشان می‌داد. تعداد باکتری‌های عملکردی میان پنبه تراریخته Bt و پنبه غیرتراریخته در یک مرحله مشخص اختلاف معنی‌دار نداشت. با این وجود اختلاف معنی‌دار در تعداد جمعیت باکتری‌های ریزوسفر خاک در مراحل مختلف رشدی در هر دو گیاه تراریخته و غیرتراریخته مشاهده شد ولی برای خاک غیرریزوسفری مشاهده نشد. در مجموع نتایج نشان داد، پنبه تراریخته Bt نسل T2 (لاین 61) احتمال وجود اثرات نامطلوب روی ساختار جمعیت و تعداد کل باکتری‌های قابل کشت در ناحیه ریزوسفر را نداشت. 

تکنیک DGGE, جمعیت میکروبی, خاک ریزوسفر