زهرا اشکیود - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه ارومیه
رقیه موسوی - دانشجوی دکتری دانشگاه ارومیه، دانشکده کشاورزی، گروه مهندسی علوم خاک
ابراهیم سپهر - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
میرحسن رسولی صدقیانی - دانشیار گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران
عباس صمدی - استاد گروه علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه ارومیه، ارومیه، ایران

به منظور بررسی فسفرکارایی گیاهان ذرت و آفتابگردان در حضور ریزجانداران حل­کننده فسفات، آزمایشی گلخانه­ای به صورت فاکتوریل در قالب آماری بلوک­های کامل تصادفی با دو گیاه آفتابگردان و ذرت و تیمارهای کودی مختلف شامل مصرف سنگ فسفات (RP)، تلقیح سنگ فسفات با قارچ­های حل­کننده فسفات (RP+F)، تلقیح با باکتری­های حل­کننده فسفات (RP+B)، تلقیح با مخلوط باکتری­ها و قارچ­های حل­کننده فسفات (RP+FB) و مصرف فسفر محلول (PS) در سه تکرار اجرا گردید. بعد از 9 هفته، گیاهان برداشت و وزن خشک اندام هوایی و میزان فسفر آن اندازه­گیری و شاخص­های کارایی محاسبه شد. نتایج نشان داد بین تیمارهای میکروبی و گیاهان از لحاظ عملکرد اندام هوایی (SDW)، غلظت فسفر (PC) و مقدار فسفر کل گیاه (TP)، کارایی جذب فسفر (PACE) و مصرف فسفر (PUTE) اختلاف معنی­داری وجود داشت، به طوری که در بین تیمارهای میکروبی، تیمار تلقیح قارچی مؤثرتر از سایر تیمارها بود و بطور متوسط عملکرد اندام هوایی را از 3/7 گرم به 5/15گرم و کارایی جذب فسفر را از 16/0 به 64/0 افزایش داد. تلقیح تکی حل­کننده­های فسفات شاخص کارایی فسفر (PE) را بطور معنی­دار افزایش داد اما تلقیح با هم حل­کننده­های فسفات تأثیر معنی­دار بر روی PE نداشت. بنابراین با توجه به توانایی ریزجانداران حل کننده فسفات در آزاد سازی فسفر از منابع نامحلول و اثر مفید بر کارایی جذب فسفر می­توان نتیجه گرفت که به کارگیری ریزجانداران حل‌کننده فسفات به همراه سنگ فسفات می­تواند فاکتور مهمی در کاهش هزینه­های تولید و مشکلات زیست محیطی باشد.

ریزجانداران حل‌کننده فسفات, جذب فسفر, مصرف فسفر, کارایی فسفر