تأثیر مصرف گوگرد و باکتری‌های Thiobacillus بر فراهمی برخی عناصر غذایی در خاک‌هایی با ظرفیت بافری مختلف

در خاک­های آهکی علیرغم وجود مقادیر فراوان برخی عناصر نظیر فسفر و عناصر کم مصرف، فرم محلول و قابل جذب آنها اندک بوده و کمبود آنها یکی از عوامل محدود کننده رشد گیاه در این خاکها  محسوب می‌شود. کارایی مصرف گوگرد در این خاک­ها به عوامل متعددی از جمله خاصیت تامپونی خاک و خنثی شدن اسید حاصل از اکسایش گوگرد بستگی دارد، لذا تعیین مناسب ترین مقدار مصرف گوگرد در خاک­های آهکی با ظرفیت بافری متفاوت از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در تحقیق حاضر تأثیر سطوح گوگرد و باکتری­های Thiobacillus بر فراهمی برخی عناصر غذایی در 4 خاک آهکی با ظرفیت بافری مختلف مورد بررسی قرار گرفت. فاکتورها شامل گوگرد در هفت سطح (مقداری از گوگرد که بتواند با 0، 1/3، 25/6، 5/12، 25، 50 و 100 درصد مواد خنثی شونده خاک واکنش دهد)، نوع خاک در چهار سطح (خاک­هایی با 8، 14، 22و 38  درصد کربنات کلسیم معادل) بودند. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف گوگرد به همراه باکتری Thiobacillus و نوع خاک و نیز اثرات متقابل آنها بر غلظت فسفر، آهن، روی، مس، منگنز و سولفات قابل جذب خاک، در سطح یک درصد معنی­دار می­باشد. با افزایش سطوح گوگرد تلقیح شده با Thiobacillus، مقدار قابل جذب عناصر غذایی اندازه­گیری شده در خاک در مقایسه با تیمار شاهد افزایش یافت. بطوریکه مقدار فسفر، آهن، روی، منگنز، مس و سولفات که در تیمار شاهد به ترتیب 4/11، 4/2 ، 8/2 ، 2/4 ، 4/1 و 5/48 میلیگرم در کیلوگرم بودند، در سطح آخر گوگرد )مقداری از گوگرد که بتواند با 100 درصد مواد خنثی شونده خاک واکنش دهد(Thiobacillus +  به ترتیب به 4/25 ، 1/13، 5/3، 7/28، 8/1 و 2/207 میلیگرم در کیلوگرم افزایش یافتند. افزایش سولفات خاک در چهار خاک مورد آزمایش بین 140تا 180 میلی­گرم در کیلوگرم متغیر بود. بیشترین افزایش قابلیت جذب عناصر کم مصرف در خاک  C1(با 8% کربنات کلسیم معادل) در حالیکه بیشترین افزایش قابلیت جذب فسفر خاک  C3(با 22% کربنات کلسیم معادل) مشاهده شد.

Keywords:

ظرفیت بافری , قابلیت جذب عناصرغذایی , خاک آهکی , گوگرد , باکتری Thiobacillus