زهرا پیمانه - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز
مهدی زارعی - استادیار بخش علوم خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه شیراز

در مناطق خشک و نیمه خشک کمبود آب سبب کاهش تولیدات کشاورزی می‌شود‌. مرکبات کشور در سال‌های اخیر در پی خشکسالی‌های مستمر با کاهش تولید و افت سطح باغات مواجه است. قارچ‌های میکوریز آربسکولار با مکانیسم­های مانند افزایش جذب عناصر غذایی به کاهش اثرات کم آبی در گیاهان میزبان کمک می‌کند. در این پژوهش اثر قارچ گلوموس موسه‌ و گلوموس ورسیفرم بر رشد و جذب عناصر غذایی در پایه نارنج در یک آزمایش گلخانه‌ای در خاک استریل بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملاً تصادفی با سه فاکتور شامل قارچ میکور‌‌‌‌‌‌‌‌یز آربسکولار در سه سطح شامل گلوموس موسه‌ و گلوموس ورسیفرم وشاهد، کم آبی در 4 سطح (دور‌های آبیار‌ی 2، 4، 6 و 8 روز)و پایه نارنج در سه تکرار صورت گرفت. کم آبی میانگین وزن خشک ریشه و اندام هوایی و جذب عناصر غذایی اندام هوایی و ریشه (فسفر، نیتروژن، آهن، مس و منگنز) را کاهش، در حالی جذب روی اندام هوایی و ریشه را افزایش داد.میزان وزن خشک ریشه و اندام هوایی‌، جذب فسفر، نیتروژن، آهن، منگنز، مس و روی در اندام هوایی پایه نارنج تلقیح شده با قارچ میکوریزی نسبت به پایه غیرمیکوریزی در شرایط تنش کم آبی، بالاتر بود. درصد کلنیزاسیون ریشه در تیمارهای دارای قارچ بیشتر از تیمارهای بدون قارچ بود. در پایه‌ نارنج تلقیح شده با قارچ میکوریزی با افزایش تنش کم آبی درصد کلنیزاسیون ریشه کاهش یافت. 

گلوموس موسه‌, گلوموس ورسیفرم, مرکبات, تنش کم آبی, عناصر غذایی