عوامل و زمینه‌های اجتماعیِ طرح اندیشه احیاء شاهنشاهی ایرانی در قرن چهارم هجری

Publish Year: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: Persian
View: 296

This Paper With 23 Page And PDF Format Ready To Download

  • Certificate
  • من نویسنده این مقاله هستم

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این Paper:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JSEH-9-1_007

تاریخ نمایه سازی: 24 فروردین 1400

Abstract:

یکی از رویداد‌های مهمّ اجتماعی در تاریخ ایران بعد از اسلام، تلاش برای احیاء عنوان شاهنشاهی ایرانی توسط سلسله‌های ایرانی در قرن چهارم است که عمدتاً در ناحیه جبال ( به ویژه ری) حادث شد. این رویداد از دو منظر سیاسی و اجتماعی قابل بررسی است. اگر اهداف و اقدامات حکمرانان به عنوان بُعدِ سیاسی در نظر گرفته شود، بُعد اجتماعی نیز شرایط، عوامل و دلایلی است که افراد جامعه‌ی تحت فرمان را با حکمرانانِ ایرانِ قرن چهارم همسو می‌ساخت. این مقاله درصدد است تا با روش توصیفی- تحلیلی و از طریق به پرسش کشیدن اندک اطلاعاتِّ موجود تاریخی تا حدّ امکان، تأثیر شرایط اجتماعیِ شرق جبال بر احیاء شاهنشاهی ایرانی را تبیین و روشن نماید. این پژوهش نشان می‌دهد که آشفتگی سیاسی، ناامنی اجتماعی، ضعف اقتصادی، استیلای غلامان ترک، دگرگونیِ قشر بندی اجتماعی، و تغییر بافت جمعیتی در ناحیه شرقی جبال در اواخر قرن سوّم و اوایل قرن چهارم، ساکنان منطقه را به احیاء شاهنشاهی ایرانی متمایل ساخته و به حکمرانان دیلمی فرصت داد تا ایده احیاء شاهنشاهی ایرانی را به عنوان راهی برای کسب مقبولیت اجتماعی و در نتیجه تداوم حکومت خود پی‌گیری کنند.

Authors

محسن رحمتی

استاد، گروه تاریخ، دانشگاه لرستان، خرم آباد، ایران

مراجع و منابع این Paper:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این Paper را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود Paper لینک شده اند :
  •  ابن‌اثیر، عزالدین ابی‌الحسن علی‌، (1386ق)، الکامل فی‌التاریخ. بیروت: دار صادر. ...
  •  ابن‌اسفندیار، بهاء‌الدین محمدبن‌حسن، (1366)، تاریخ طبرستان، تصحیح عباس اقبال، تهران: ...
  •  ابن‌خلدون، عبدالرحمن، (1421)، تاریخ ابن‌خلدون، تحقیق خلیل شحاده و سهیل ...
  •  ابن خلّکان، احمد بن محمد بن ابی بکر، (1415)، وفیات ...
  •  ابن طقطقی، محمد بن علی بن طباطبا،(1860)، الفخری فی الآداب ...
  •  ابن عمرانی، محمد بن علی،(1973)، الانباء فی تاریخ الخلفاء. تحقیق ...
  •  ابن فقیه احمد بن محمد همدانی، (1883)، مختصر البلدان، تصحیح ...
  •  ابن‌مسکویه، ابوعلی‌احمد، (1424ق)، تجارب الامم و تعاقب‌الهمم.تحقیق سید کسروی حسن، ...
  •  استخری، ابراهیم بن محمد، (1368)، مسالک و ممالک (ترجمه فارسی ...
  • اشپولر، برتولد،(1369)، تاریخ ایران در قرون نخستین اسلامی، تهران: علمی ...
  • بلاذری احمد بن یحیی، (1421ق). فتوح البلدان، بیروت: دار و ...
  •  بوسه، هریبرت،(1372)، «ایران در عصر آل بویه»، تاریخ ایران کمبریج، ...
  • بیرونی، ابوریحان محمد بن احمد،(1923)، الآثار الباقیه عن القرون الخالیه،تحقیق ...
  •  بیهقی علی بن زید، (1317)،  تاریخ بیهق، تصحیح احمد بهمنیار، ...
  •  تردول، لوک،(1390)، «شاهنشاه و الملک المؤید: مشروعیت قدرت در ایران ...
  • ثعالبی نیشابوری عبدالملک بن محمد بن اسماعیل،(1990)، آداب‌الملوک، تحقیق جلیل ...
  • همو، (1376)، ثمارالقلوب فی المضاف و المنسوب، ترجمه رضا انزابی ...
  • همو، (1375ق)، یتیمة الدهر فی محاسن اهل العصر، تحقیق محمد ...
  •  حدودالعالم من المشرق الی المغرب،(1362)، تصحیح منوچهر ستوده، تهران: طهوری ...
  • رجایی، فرهنگ،(1372)، تحول اندیشه سیاسی در شرق باستان، تهران: قومس. ...
  • رحمتی محسن- شاهرخی علاءالدین،(1391)، «مرداویج و اندیشه احیاء شاهنشاهی ساسانی»، ...
  • رحمتی،‌محسن- غفاری‌رودسری، زلیخا،(1391)، «گسترش اسلام در گیلان و دیلمان با ...
  •  رضازاده لنگرودی، رضا،(1369)، «جنبش مرداویج گیلی»، گیلان نامه(مجموعه مقالات گیلان ...
  •  زرین‌کوب، عبدالحسین،(1372)، تاریخ مردم ایران ازپایان ساسانیان تا پایان آل ...
  •  صابی، ابراهیم بن هلال،(1987)، المنتزع من الجزء الاول من الکتاب ...
  •  صولی، محمد‌بن‌یحیی،(1935)، اخبار الراضی بالله و المتقی لله، عنّی بنشره ...
  •  طبری، محمد بن جریر،(1418)، تاریخ الامم و الملوک، تحقیق عبدأ ...
  •   فرای، ریچارد.ن،(1363)، عصر زرین فرهنگ ایرانی، ترجمه‌ مسعود رجب‌نیا. تهران: ...
  •  فقیهی، علی اصغر،(1366)، آل بویه و اوضاع زمان ایشان، تهران: ...
  • قرطبی، عریب بن سعد، (1418)، صله التاریخ الطبری، ضمیمه تاریخ ...
  •  قمی، حسن بن محمد بن حسن،(1361)، تاریخ قم، تصحیح  سید ...
  •  کرومر،جوئل،(1375)، احیای فرهنگی در عهد آل‌بویه، ترجمه محمد سعید حنایی ...
  •  گردیزی، ابوسعید عبدالحی‌بن‌ضحاک، (1363)، تاریخ گردیزی، تهران: دنیای کتاب. ...
  • مادلونگ، ویلفرد،(1372)، «سلسله‌های‌کوچک‌شمال‌ایران»، در تاریخ ایران کمبریج‌، ج4، ویرایش ر.ن. ...
  • مجمل التواریخ و القصص،(1383)، تصحیح ملک‌الشعرای بهار، تهران: دنیای کتاب. ...
  •  مستوفی، حمدالله، (1364)، تاریخ گزیده، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: امیرکبیر. ...
  •  مسعودی، علی‌ بن‌ حسین، (1409)، مروج‌الذهب و معادن‌الجوهر، تحقیق محمد ...
  •   همو،(1421)، التنبیه و الاشراف ، بیروت: دار و مکتبه الهلال. ...
  • نامه تنسر،(1356)، به کوشش مجتبی مینوی و محمد اسماعیل رضوانی، ...
  •  نخجوانی، هندوشاه بن سنجر،(1357)، تجارب السّلف، تصحیح عباس اقبال، تهران: ...
  • نرشخی محمد بن جعفر،(1351)، تاریخ بخارا، ترجمه ابونصر قباوی، تلخیص ...
  •  نظام الملک،  ابو علی حسن بن علی،(1378)، سیرالملوک، تصحیح هیوبرت ...
  • نیسن، فردریک، (1386)، «جنیزه.» دانشنامه جهان اسلام، ج11.تهران: بنیاد دایره ...
  • همدانی، محمد بن عبدالملک،(1418)، تکمله التاریخ الطبری،ضمیمه تاریخ طبری،تحقیق عبدأ ...
  •  یاقوت حموی،شهاب الدین ابوعبدالله،(1993)، معجم البلدان، تحقیق فردیناند ووستنفلد، بیروت: ...
  •  یعقوبی احمدبن ابی یعقوب(1419) ، تاریخ یعقوبی ،تحقیق خلیل منصور، ...
  • Busse, Heribert, (1973), “The Revival of Persian King ship under ...
  • Madelung, Wilfred, (1969), “The Assumption of the Title shāhānshāh by ...
  • Minorsky,v,(1964),“La domination de daïlamites”, in Iranica: twenty articles,  London: Tehran ...
  •  Bowen. H, Bosworth, C. E. (1986), “Rukn-al-dawla.” Encyclopaedia of Islam. ...
  • پی نوشت: ...
  • نمایش کامل مراجع