محمدرضا علم - دانشیار گروه تاریخ/ دانشگاه شهید چمران اهواز
فاطمه حاجی آبادی - دانشجوی دکتری تاریخ/ دانشگاه شهید چمران اهواز

دوره حاکمیت قانون در ایران با تأسیس مجلس شورای ملی در سال1906م/ 1324ق، مصرف تریاک تقابلی با فقه اسلامی نداشت، ولی دولت با توجه به اوضاع جهانی نظامنامه­ی قانون تحدید تریاک را  در مجلس دوم در سال1911م/ 1329ق، تنظیم کرد و این قانون را با تصویب مجلس به اجرا درآورد. قانون تحدید تریاک با واکنش­ها و مخالفت­هایی از سوی طیف­های مختلف جامعه روبرو شد. تاجران و بازرگانان تریاک از جمله گروه­هایی بودند که با نوشتن شکایات و فرستادن تلگراف­هایی خواستار حذف، تغییر یا تعدیل این قانون شدند.  این نوشته با تکیه بر اسناد مجلس شورای اسلامی، تلاش دارد به این سوال پاسخ دهد، واکنش بازرگانان در برابر قانون تحدید تریاک، چه بود؟ و به طور کلی واکنش تجار را به عنوان نمونه­ای از قانون­مداری یک طیف مهم از جامعه ایران که سهم بزرگی در مشرو طه داشتند، مورد سنجش و ارزیابی قرار دهد؛ قانون تحدید تریاک با وجود مخالفت­ها توانست موانع عرفی و مذهبی را بشکند و راهی را باز کند، ایران را  به سوی نخستین گام­های اجرای قانون و حاکمیت آن در جامعه سوق دهد.

تجار, تریاک, مجلس, قانون تحدید, مأمور تحدید