محسن دیبایی صابر - دانشگاه شاهد، تهران، ایران

پ‍ژوه‍ش‌ ح‍اض‍ر با هدف تبیین مؤلفه‌های حقوق بشر و تحلیل جایگاه آن در اسناد بالادستی آموزش‌وپرورش ایران انجام شد. روش پژوهش، توصیفی ـ تحلیلی شامل تحلیل اسنادی و تحلیل محتواست. جامعه پژوهشی، شامل دو بخش؛ متون مرتبط با حقوق بشر و محتوای چهار سند بالادستی نظام آموزش‌وپرورش است که باتوجه‌به ماهیت موضوع، از نمونه‌گیری صرف‌نظر شده و کل جامعه آماری مورد بررسی و تحلیل واقع شده است. ابزارهای اندازه‌گیری، فرم فیش‌برداری و نیز سیاهه تحلیل محتوای محقق‌ساخته بوده است. داده‌های اسنادی به شیوه کیفی و داده‌های تحلیل محتوی با استفاده از شاخص‌های توصیفی در فرایند تحلیلی آنتروپی شانون مورد بررسی قرار گرفته‌ است. ی‍اف‍ت‍ه‌‌ه‍ای‌ پ‍ژوه‍ش‌ بیانگر آن است که: 1. چارچوب مفهومی حقوق بشر را می‌توان در سه حقوق اساسی، حقوق مدنی و سیاسی و حقوق اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی تدوین نمود. 2. درم‍ج‍م‍وع‌ 364 مرتبه به مؤلفه‌های حقوق بشر توجه شده که میزان تراکم آن در مؤلفه حقوق اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی با 53/36 درصد زیاد و در مؤلفه حقوق مدنی و سیاسی با 21/30 درصد بسیار کم است. 3. بین اسناد موردبررسی، بیشترین ضریب اهمیت به سند تحول بنیادین (542/0) و کم‌ترین ضریب اهمیت مربوط به سند برنامه درسی ملی (202/0) است.

آموزش‌وپرورش, اسناد بالادستی, حقوق بشر, تحلیل محتوا