پیمان شریفی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد رشت
حسین آسترکی - سازمان تحقیقات آموزش وترویج جهادکشاورزی
فاطمه شیخ - استادیار بخش تحقیقات زراعی و باغی، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گلستان، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، گرگان، ایران.
علی ایزدی دربندی - دانشگاه تهران

آزمایش حاضر بهمنظور بررسی روابط بین عملکرد و اجزای عملکرد ۲۶ژنوتیپ باقلا در استان لرستان بهصورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی۹۴-۱۳۹۳ انجام شد. نتایج برآورد ضرایب همبستگی نشان داد که عملکرد دانه با صفات تعداد روز تا جوانهزنی، تعداد روز تا گلدهی، ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره در بوته، وزن۱۰۰دانه، طول غلاف، عملکرد بیولوژیک و شاخص برداشت همبستگی مثبت داشت. بر اساس نتایج تجزیه رگرسیون، صفات ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد گره در شاخه، تعداد دانه در غلاف، وزن۱۰۰دانه و طول غلاف میتوانند بهعنوان متغیرهای پیشگوییکننده برای عملکرد دانه وارد مدل شوند. تجزیه علیت نشان داد که ارتفاع بوته(۵۱/۰)، تعداد غلاف در بوته(۵۱/۰)، تعداد گره در شاخه(۱۱/۰)، تعداد دانه در غلاف(۲۰/۰)، وزن۱۰۰دانه(۳۴/۰) و طول غلاف(۴۱/۰) اثرات مستقیم مثبت بر عملکرد دانه دارد. در مجموع بایستی به صفاتی مانند ارتفاع بوته، تعداد غلاف در بوته، تعداد گره در شاخه و طول غلاف برای افزایش عملکرد دانه توجه شود و این صفات میتوانند بهعنوان شاخصهای انتخاب در برنامههای اصلاح باقلا استفاده شوند. تجزیه به مولفههای اصلی شش مولفه را معرفی کرد که حدود۸۰درصد از تغییرات را توجیه مینمود. توزیع ژنوتیپها در فضای نمودار دوبعدی (بایپلات)، وجود تنوع ژنتیکی بالای بین ژنوتیپها را از نظر صفات مورد مطالعه نشان داد. در مجموع، میتوان اظهار داشت که ژنوتیپهای با عملکرد بالا شامل ۹ و ۲۲ میتوانند برای بهبود عملکرد دانه باقلا استفاده شوند و سبب افزایش تولید این محصول شوند.

باقلا, تجزیه مولفههای اصلی, تجزیه علیت, همبستگی, عملکرد