چگونه رویکرد کمیت محور کنونی علم و فناوری در ایران ممکن شده است؟

دراین مقاله، تلاش شده تا استیلای سنجشِ رشد و پیشرفت در علم و فناوری، با شاخص بزرگنمایی شده ی فعالیت کمّی درحوزه نظری، با فراتر رفتن از رویکرد علّی، در تلاقی شبکه های متعدد اجتماعی بررسی شود. سازوکار این شاخص از خلال بحث های روز و یک گذرِ مختصرِ تاریخی و کتابخانه ای پیگیری می شود. از نتایج این پژوهش می توان به امکان تحقق این شاخص در تقاطع «ضرورت سیاسی تجویزی»، «موقعیت سیاسی و اقتصادی ایران در مناسبات بین المللی»، «زمینه فرهنگی و اجتماعی کشور ایران» و همچنین انتخاب ساده ترین راه ها برای قرار گرفتن در مناسبات جهانی علم و فناوری اشاره نمود. این انتخاب که لزوما بهینه ترین نبوده است، سبب گشته کشور در پله های اولیه توسعه بماند و نتواند علیرغم شایستگی های قابل توجه، تمامی شاخص ها را در یک رویارویی کیفی با جهان و سازوکارهای آن کسب کند. موارد ذکر شده در هم افزایی با یکدیگر و سایر عوامل، شرایط کنونیِ استیلای نگاهِ کمّی در حوزه علم و فناوری را به نسبت توسعه ی زیرساختی و کیفی رقم زده است. در نهایت مسیر کنونی، نتیجه ضروری شرایط اجتماعی و سیاسی کشور ایران می باشد، و تغییر آن جز از طریق تغییر شرایط زمین های امکان پذیر به نظر نمی رسد.

Keywords:

حوزه علم و فناوری , سازوکار اجرایی , شاخص توسعه , نگاه کمّی