سارا کیانی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز، ایران

ایل قشقایی یکی از طوایف سرشناس در تاریخ ایران است که از زوایا و ابعاد مختلف می توان به شناسه تاریخی، اقلیمی، اجتماعیو ... این ایل نگاه کرد. ایل قشقایی ادبیات شفاهی بسیار غنی و پرباری دارد. این نوع ادبیات شفاهی به شکل اسطوره، افسانه وتصنیف های ترکی خود را نشان داده است؛ اما به دلایل فرهنگی و قومی بسیاری از این انواع در نسل امروزی به فراموشی سپردهشده است. بعضی از افراد سعی بر گردآوری این افسانه ها و داستان های قومی کرده اند که با بررسی ساختاری این افسانه ها وقصه های قومی می توان این انواع ادبیات شفاهی را به شکل ادبیات مکتوب درآورد و آنها را در تاریخ زنده و پررنگ نگاهداشت. افسانه «قیرات» است از جمله این افسانه هاست که میان ایل قشقایی مشهور است و به تلاش دکتر منوچهر کیانی در مجموعه ای به نام «افسانه ها و قصه های ایل قشقایی» مکتوب گردیده است. هدف پژوهش حاضر بررسی و تحلیل این افسانهمطابق با ریخت شناسی ولادیمیر پراپ است. در این پژوهش سعی بر این گردیده شخصیت های هفت گانی مدنظر ولادیمیرپراپ در این افسانه یافته شود. این پژوهش نشان می دهد در این افسانه می توان شش شخصیت (قهرمان، شریر، یاریگر، گسیلدارنده، بخشنده، شاهزاده خانم) از هفت شخصیت مدنظر پراپ یافت. مطابق با یافته ها و خویشکاری ها، شخصیت قهرمان دروغینیافت نشد.

شخصیت، قهرمان، ریخت شناسی، ولادیمیر پراپ، افسانه، افسانه قیرات، ایل قشقایی