محمدعلی حسینی - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
سعید غفاری - عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور
مهدی امیری - دانش آموخته کارشناسی ارشد علم اطلاعات دانشگاه پیام نور

هدف: این پژوهش با هدف بررسی سیر تدوین کتاب تعلیمات دینی دوره پهلوی انجام گرفته است . روش: دراین پژوهش از روش توصیفی جهت مشخص نمودن مؤلفه های اصلی و از روش تحلیل محتوا به منظور بررسی و تحلیل برنامه درسی پایه ابتدایی استفاده شده است. جامعه آماری آن در بخش تحلیل محتوا، کتابهای تعلیمات دینی دوره پهلوی بود که از این جامعه تعلیمات دینی پایه دوم، سوم، چهارم و پنجم ابتدایی دوره پهلوی به عنوان نمونه انتخاب شده است. ابزار جمع آوری اطلاعات سیاهه تحلیل محتوای کتب درسی و سیاهه تحلیل تصاویر بود که پس از مطالعه مبانی نظری و بسترهای قانونی، طرح پیشنهادی تهیه و تدوین شد و روایی آن توسط متخصصان علوم تربیتی و کارشناسان مربوطه تعیین گردید. واحد تحلیل جملات مندرج در متن کتب درسی و نیز تصاویر مندرج در کتب درسی بوده است. برای تحلیل محتوا، از روش آنتروپی شانون که برگرفته از تئوری سیستم هاست، برای پردازش و تحلیل نتایج استفاده شده است.یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از آن است که مولفه های موجود در کتاب های تعلیمات دینی چهار پایه تحصیلی این دوره شامل 689 مولفه اسلامی و دینی بوده که بیشترین توجه به مولفه شرعیات و کمترین توجه و بصورت صفر درصد در مولفه امیدواری می باشد. مولفه شرعیات با میانگین 29/87 در حد بالایی نسبت به مولفه های دیگر قرار داشته است.نتیجه گیری: میتوان نتیجه گرفت در دوره پهلوی در کتاب های تعلیمات دینی مبحث شرعیات و اسلام بیشتر مورد توجه بوده است و به مسائل نماز و روزه و مسائل مرتبط با نماز توجه بیشتری نسبت به مولفه های دیگر میشده است و به مولفه هایی چون امیدواری و راستگویی توجهی صورت گرفته نشده است همچنین در دوره پهلوی دوم نسبت به پهلوی اول سیر تدوین کتاب ها به سمت شرعیات و اسلام و دین بوده است و این سمت سوق بیشتری داشته است.

دین، تعلیمات دینی، دوره پهلوی