فرح ابوطالبی - دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
عنایت اله شریف پور - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه شهید باهنر کرمان
مسعود باقری - دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه شهید باهنر کرمان

کنش ذهنی« تحت موضوع »آگاهی« در پدیدارشناسی مورد بررسی و تعریف قرار گرفته است. آگاهی در »خود« و با فروکاست بنیادها و ساختارها امکانپذیر میشود. راجرز با ارتباط -درمانگری نشان داد که فرد با آزاد شدن از ساختارها و دستیابی به خویشتن »خود« به خلاقیت و آفرینندگی میرسد. در این مقاله با استفاده از آرای اربابی، پژوهشگر تاریخ فهمها،کنش ذهنی و خلاقیتِ تعریف شده در فلسفه و روانشناسیِ پدیدارشناسانه مورد بررسی قرار گرفته و چیستی و چگونگی خلاقیت در کنش ذهنی بازتعریف شده است. با بازبینی تعریفی که پدیدارشناسی از چیستی »پدیدار«، عملِ» ذهنی« و »خود« ارائه داده مشخص میشود که کنشهای ذهنی همیشه با خلاقیت و ایجاد پدیدار جدید همراه هستند. کنش ذهنی عبارت از ارتباط پدیدار با پدیداری دیگر، ادغام پدیدارها و خلق پدیداری جدید است. کنش ذهنی بر بنیاد و زمینه پدیدارهای پیشداشته صورت میگیرد و پدیداری نسبتاَ جدید خلق میشود. اگر نسبت جدید بودن زیاد باشد، پدیدار جدید، مبهم و گنگ جلوه میکند در حالی که پدیدارهایی که پیشداشتگی بالایی دارند، وضوح و صراحت بیشتری دارند. بیتوجهی به پدیدارهای گنگ و مبهم به آنها اجازه بیان و بروز نمی دهند و خلاقیت را با مانع مواجه میکند.

پدیدار، کنش ذهنی، خلاقیت، پیشداشتگی.