عظیمه ریحانی اردبیلی - مدرس دانشگاه فرهنگیان تهران
دریا انتظارشبستری - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه الزهرا

سرآغاز جنبش نوگرايی در هند با سید احمد خان رهبرتاثیرگذار آن بود. او به دنبال آگاه ساختن و پیشرفت هنديان باخرافه گرايی مبارزه می کرد. ازديدگاه اين انديشمند جهل وتعصب کورکورانه دلیل اصلی عقب ماندن هنديان بود. لذا برایآگاهی مردم علاوه بر تاسیس دانشگاه علیگره، به تفسیر قرآن و ارائه نظريات دينی متفاوت از ديگر علمای اسلام پرداخت، کهواکنش های متفاوتی را از طرف انديشمندان مسلمان درپی داشت . ديدگاه علما و انديشمندان شیعه مانند؛ سید جمال الديناسدآبادی، امیرعلی هندی و چراغ علی هندی درمورد موضوع خلافت واتحاد جهان اسلام مخالف انديشه های سید احمد بود امااز نظر مبارزه با جهل، خرافات و کسب علم ودانش با او موافق بودند. درباره رفتار با انگلیس تنها سید جمال ديدگاه خصمانه ایداشت و بقیه رفتاری ملايمت آمیز و يا بی طرف نسبت به استعمار داشتند و بجز سید جمال، دونفر ديگر همچون سید احمدخان طرفدار انديشه برداشت طبیعت گرايانه و عقلگرا از گزاره های دينی بودند.

سید احمد خان هندی، اصلاحگری، انديشمندان شیعه، سید جمال الدين اسدآبادی، امیرعلی هندی، چراغ علی