سیده فاطمه موسوی - دانشجوی کارشناسی ارشد بهداشت محیط، گروه بهداشت محیط،دانشکده بهداشت، کمیته تحقیقات دانشجویی، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران
فتح اله غلامی بروجنی - دانشیار، گروه بهداشت محیط، دانشکده بهداشت، دانشگاه علوم پزشکی مازندران، ساری، ایران

باتوجه به اثرات سو لجن تصفیه خانه فاضلاب و مشکلات زیست محیطی زایدات آلی امروزه کمپوست همزمان به عنوان روشی جدید برای استفاده مجدد از لجن مطرح شــده اســت تا منجر به دفع ایمن لجن و زایدات آلی شــود. هدف از این مطالعه مروری کمپوســت همزمان لجن تصــفیه خانه ی فاضــلاب و انواع زایدات آلی، راهبردی برای کاهش آلودگی محیط زیست و کشاورزی بود. در مطالعه ی حاضر مقالات از پایگاه های داده Scopus، Springer، Web of Sciences، PubMed به زبان انگلیسی وscholar google به زبان فارسی جستجو و پارامتر هایی نظیر PH ونسبت کربن به نیترون و درصد رطوبت و ز مان ان جام فرای ند مورد م طال عه قرارگر فت. ازکل یدواژه های""Co-compost، "wastewater treatment sludge"،"wastes organic "، "environmental pollution"و "agricultural" و همچنین"کمپوست همزمان"، "لجن تصفیه خانه ی فاضلاب"، "زایدات آلی"، "آلودگی محیط زیســت"و "کشــاورزی" اســتفاده شــد. در بازه زمانی 2011-2020، 14 مقاله با واژه های مذکور یافت و 24 مورد مقالاتی که فاقد واژه ی لجن تصــفیه خانه بودند، 5کتاب و6 مورد در رابطه با فاضــلاب از مطالعه حذف شــدند. برای بهبود فرایندکمپوســت می توان با کاهش اندازه مواد خام اولیه و اســتفاده از مواد حجیم کننده به منظور کاهش زمان فرایند و همچنین اندازه گیری و کنترل PH، نســبت کربن به ازت و درصــد رطوبت به صــورت روزانه به افزایش کیفیت محصول اشاره کرد. فرایند کمپوست همزمان با کاهش اثرات سو زیست محیطی لجن تولیدی تصفیه خانه و زایدات آلی، به عنوان یک فرایند دوستدار محیط زیست سبب افزایش بهداشت وسلامت افراد جامعه می شود.

کمپوست همزمان; لجن تصفیه خانه; زایدات آلی ؛ عوامل حجیم کننده