مدلسازی و بهینه سازی خاصیت آفتکشی اسانس مستخرج از گیاه اسطوخودوس (Lavandula stoechas L.) با استفاده از روش سطح پاسخ

در سالهای اخیر تحقیقات متعددی در راستای معرفی ترکیبات مستخرج از گیاهان به خصوص اسانسهای گیاهی بهعنوان جایگزینهایی به نسبت کمخطر برای سموم آفتکش شیمیایی انجام شده است. با این وجود در زمینه بهینه سازی و مدلسازی اثرات مشاهده شده تحقیقات کمی انجام شده است. در تحقیق حاضر، امکان بهینه سازی و مدلسازی سمیت تدخینی اسانس مستخرج از گیاه اسطوخودوس روی شپشه قرمز آرد (Tribolium castaneum Herbst) با استفاده از روش سطح پاسخ بررسی شد. با توجه به ضرایب همبستگی مثبت فاکتورهای مستقل شامل غلظت اسانس (در 5 سطح) و زمان در معرض قرار گیری حشرات (در 3 سطح)، سمیت تدخینی اسانس اسطوخودوس روی حشرات کامل شپشه قرمز آرد به صورت معنیداری تحت تاثیر دو فاکتور مذکور بود. با توجه به مقادیر ضریب تغییرات و ضرایب خطای محاسبه شده، بهترین مدل برای تخمین اثر غلظتهای اسانس اسطوخودوس روی مرگ و میر شپشه قرمز آرد مدل درجه دوم - 7.37847E-003A2 + 5.05967E-003AB + 1.05791B -15. 73999 + 0.84870A بود که در آن A و B معادل زمان (ساعت) و غلظت اسانس (میکرولیتر بر لیتر) میباشند. همچنین شرایط بهینه جهت حصول بیشینه مرگ و میر آفت 91/95) درصد)، زمان 66 ساعت و غلظت 60/22 میکرولیتر بر لیتر از اسانس گیاه اسطوخودوس ارزیابی شد.

Keywords:

اسانس گیاهی , اسطوخودوس , بهینه سازی , خاصیت حشره کشی , مدلسازی