رویکردی تحلیلی بر رابطه بین رشد اقتصادی و تخریب محیط‌زیست در قالب فرضیه منحنی محیط‌زیستی کوزنتس و انواع شاخص‌های محیط‌زیستی

هدف: اگرچه رابطه بین رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست به واسطه توجیحات نظری حاصله از مطالعات تجربی انجام شده از جمله منحنی EKC، مورد حمایت قرار گرفته است، ولی هنوز جامعیت و مقبولیت کافی بدست نیاورده است. بر­همین اساس، در راستای هدف اصلی این مطالعه، رابطه بین رشد اقتصادی و تخریب محیط زیست به صورت گذشته‌نگر در قالب فرضیه منحنی محیط زیستی کوزنتس و انواع شاخص­‌های محیط زیستی مورد بررسی قرار می‌­گیرد. روش‌شناسی پژوهش: این تحقیق به صورت پژوهشی و با استفاده از روش‌­های تحلیل واژگان کلیدی انجام شده است. جامعه این پژوهش را کلیه مقالات علمی (پژوهشی و مروری) در پایگاه­‌های وب آو ساینس (WOS)، اسکوپوس (Scopous) و نشریات علمی جهاد دانشگاهی (SID) تشکیل می‌­دهد. در مجموع تعداد 1340 رکورد در قالب­‌های مختلفی نظیر مقالات، کتاب­‌ها، همایش، کنفرانس­‌ها، چکیده و یادداشت‌ها استخراج شد. در این میان به تعداد 340 رکورد مربوط به مقالات علمی (پژوهشی و مروری) بوده است که از این تعداد 122 رکورد را مقالات دارای واژگان کلیدی به خود اختصاص داده‌اند. بر همین اساس، این مقالات جهت تجزیه و تحلیل در نظر گرفته شدند. یافته‌ها: با توجه به نتایج متفاوت و متضادی که حاصل کار بسیاری از محققین در این زمینه بوده است و با توجه به این که نوع شاخص‌های محیط­زیستی بکار برده شده در همه این مطالعات، نماینده و شاخصی کامل و جامع برای متغیر کیفیت محیط زیست نمی‌باشد، نتایج بدست آمده نامعتبر بوده و نمی‌­توانند معیار و ملاک درستی برای اتخاذ و اجرای سیاست‌­های مناسب اقتصادی- محیط­زیستی باشند. اصالت/ارزش افزوده علمی: بکارگیری یک شاخص ترکیبی که بتواند همه ابعاد مربوط به آلودگی محیط زیست را بیان کند و نماینده درستی برای کیفیت محیط زیست در حوزه مورد بررسی باشد، می­تواند تحلیلی درست و دقیق‌­تری را در بررسی منحنی محیط زیستی کوزنتس در تحقیقات آتی ارائه دهد.

Keywords:

تخریب محیط زیست , رشد اقتصادی , فرضیه EKC