سیدعلی روحانی

اگرچه جنبه های مختلفی از قصص قرآنی مورد توجه پژوهندگان بوده اما شیوه روایت و تحلیل عناصر ساختاری آنهاکمتر مورد پژوهش قرار گرفته است. در این میان داستان حضرت یوسف همواره به عنوان احسن القصص مورد توجهبوده است. این پژوهش میکوشد تحلیلی ساختاری از این داستان ارائه داده و آن را در مقایسه با شیوه روایی منظومهیوسف و زلیخای عبدالرحمن جامی تحلیل کرده و امکانات آنها را برای اقتباس سینمایی بررسی کند. برای تبیین اینتحلیل از الگوی ساختاری تحت عنوان سفر قهرمان استفاده شده است. الگویی که نظریه پردازان آن نظیر کارلگوستاو یونگ و جوزف کمبل مدعی هستند ساختاری کهن و جهان شمول بوده و اهمیت و ارزش عناصر سازنده آندر تاثیری است که در فرایند روایت بر جای می گذارد. در این پژوهش ابتدا ویژگی های ساختاری الگوی سفر قهرمانتشریح شده و سپس به کمک نصّ آیات قرآنی عناصر ساختاری موجود در روایت احسن القصص واکاوی و تحلیلمی شوند و تفاوت های ساختاری آن با منظومه یوسف و زلیخای جامی به روش مطالعه تطبیقی مقایسه می شود. تحلیلنشان می دهد که متن قرآنی با الگوی روایی سفر قهرمان تطابق بیشتری دارد در حالی که منظومه عاشقانه جامی بهواسطه شخصیت اصلی متفاوت و زاویه دیدی که برگزیده نمی تواند به الگوی سفر قهرمان به تمامی ملزم بماند.

سوره یوسف، سفر قهرمان، یوسف و زلیخای جامی، جوزف کمبل