مدیریت بحران و سوانح طبیعی در بافت های فرسوده تاریخی (نمونه موردی بافت تاریخی شیراز)

تاریخچه اسکان بشر نشان داده است که پدیده شهرنشینی همواره با خطر سوانح طبیعی روبرو بوده است. در دهه اخیر بررس ی صد شهر پرجمع ی ت جهان نشان داد که 78 درصد از این شهرها در معرض یکی از چهار سانحه طبیعی اصلی (زلزله، سونام ی، آتشفشان و طوفان ) و 45 درصد آنها درمعرض بیش از یکی از این سوانح قرار دارند .(www.uan.ir بالارفتن عمر شهرها و عدم تمایل به نوسازی در هسته های اولیه شهری که عمدتا با مصالح نامرغوب و قدیمی و بدون رعایت اصول فنی ساخت وساز بویژه در زمینه مقابله با سوانح ساخته شده اند آس یب پذ یری شهرها ی کشور ازحوادث طبیعی را امری معمول و متعارف ساخته است. اگرچه از عوامل متعددی از قبیل آمادگی، پیشگیری، کاهش اثرات، مقابله (امداد و نجات) و بازسازی به عنوان عناصر اصلی مدیریت بحران نام برده شده است، اما این نوشتار بیشتر برمشخص نمودن نقش برنامه ریزی پیشگیرانه جهت کاهش خطرات و خسارات ناشی از سوانح احتمالی در نمونه مورد مطالعه متمرکز شده است. این نوشتار در پ ی آن است تا ضمن معرف ی بافت فرسوده تاریخی و بیان مسائل و مشکلات کالبدی این بافت، راهکارهای مواجهه با چنین بحران هایی را به منظور به حداقل رساندن خسارات با توجه به اصول مدیریت بحران و امکانات و محدودیت های موجود مورد بررسی قرار دهد. در این پژوهش جهت دستیابی به ویژگی ها و خصوصیات نمونه مورد مطالعه و جمع آوری داده های مورد نیاز از روش مشاهده میدانی (پیمایشی) به صورت پرسشنامه حسب مورد مصاحبه و نظرخواهی استفاده شده است . در پایان نیز جهت تجزیه وتحلیل مطالعات و استنتاج، از روشهای تحلیلی و کمی با استفاده از نرم افزارهای موجودExcel) GIS و AutoCAD کمک گرفته شده است. دستاوردهای این پژوهش می تواند به صورت بلند مدت و در قالب ارتقاء سطح سکونت و کیفیت محیط زیست انسانها مورد توجه نهادها و سازمانهای مسؤول توسعه شهر قرار گیرد؛ اگرچه تعیین استراتژ یها و راهکارهای آن مستلزم مطالعات دقیق و پشتوانه های محکم علمی برمبنای مشارکت بخش های مختلف عمومی (مردم)، خصوصی (سرمایه گذاران) و دولت و سرمایه گذاری های داخلی و خارجی می باشد

Keywords:

بافت تاریخی , فرسودگی کالبدی , سوانح طبیعی , بهسازی , محورهای استراتژیک