زهره طغیانی - کارشناس ارشد زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور اصفهان

رئاليسم به معناي واقعگرايي اصطلاحي است كه در فلسفه، هنر و ادبيات بامعاني مختلف، مورد توجه و بحث و گفتگو قرارگرفته است. رئاليسم ادبي به عنوان يك مكتب با نگاهي واقع گرايانه و به دور از جانب داري و پيش داوري، به توصيف واقعياتجامعه به قصد انتقاد و اصلاح مي پردازد. در آثار غالب داستان نويسان ايراني، خصوصاً نويسسندگان نسل اول مانند جلال آلاحمد، محمدعلي جمال زاده و بزرگ علوي، بسياري از ويژگي هاي مكتب رئاليسم را مي توان ديد. سيمين دانشور نيز به عنوانيكي از نويسندگان صاحب نام اين نسل، از اين ويژگي مستثني نيست. دومين رمان دانشور با عنوان جزيره ي سرگردانياولين مجلد از مجموعه اي سه جلدي است و اثري واقع گرا در حوزه ي رئاليسم اجتماعي به شمار مي رود. اگرچه استفاده ينويسنده از نمادها در طرح مسائل سياسي، اجتماعي گاه اثر را به رئاليسم سمبليك نزديك كرده است. در مقاله ي حاضر جنبههاي رئاليستي جزيره ي سرگرداني در دو حوزه ي محتوا و فرم و ساختار بررسي شده است. در بخش محتوا به مسائلسياسي- اجتماعي، اقتصادي و فرهنگي، همچنين بازتاب زندگي شخصي نويسنده پرداخته شده است. در حوزه ي فرم تأثيرساختار رئاليستي اثر بر عناصري چون شخصيت پردازي، زبان و لحن، صحنه پردازي و شيوه ي روايت مورد بررسي و تحليلقرار گرفته است.

رئاليسم، سيمين دانشور، رمان، جزيره ي سرگرداني